Bước vào độ tuổi 40, phụ nữ đối mặt với nhiều thay đổi về sức khỏe, đặc biệt là hệ tim mạch. Huyết áp, yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến tim mạch, cần được theo dõi sát sao trong giai đoạn này. Hiểu rõ về huyết áp ở phụ nữ 40 tuổi, bao gồm mức huyết áp bình thường, các yếu tố nguy cơ và biện pháp kiểm soát, là chìa khóa giúp bảo vệ sức khỏe tim mạch và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Tổng quan về huyết áp

Huyết áp là áp lực do máu tác động lên thành mạch khi di chuyển khắp cơ thể. Nó đóng vai trò thiết yếu trong việc vận chuyển oxy và dưỡng chất đến mọi ngóc ngách, nuôi dưỡng từng tế bào. Huyết áp biến đổi liên tục theo nhịp tim, đạt cực đại (tâm thu) khi tim co bóp và giảm xuống mức thấp nhất (tâm trương) khi tim giãn ra. Giá trị huyết áp trung bình phụ thuộc vào sức bơm của tim và sức cản của mạch máu. Khi máu di chuyển qua các nhánh động mạch nhỏ dần, áp lực cũng giảm dần theo.

Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến huyết áp, bao gồm nhịp thở, tình trạng hẹp tắc động mạch, chức năng tim, nội tiết tố, hoạt động thể chất,… Việc đo huyết áp thường được thực hiện ở cánh tay, tại vị trí mặt trong cùi chỏ. Kết quả đo được biểu thị bằng một phân số, trong đó tử số là áp lực tâm thu và mẫu số là áp lực tâm trương, đơn vị đo là milimet thủy ngân (mmHg).

>> Xem thêm: Chăm sóc sức khỏe phụ nữ tuổi 40

Huyết áp bình thường ở phụ nữ 40 tuổi

Theo phân loại của Tổ chức Y tế Thế giới, chỉ số huyết áp bình thường được định nghĩa như sau:

• Huyết áp tâm thu: từ 90 mmHg – 129 mmHg.
• Huyết áp tâm trương: Từ 60 mmHg – 84 mmHg.

Do đó, các chỉ số đo thực tế có sự chênh lệch quá thấp hoặc quá cao so với chỉ số bình thường được coi là dấu hiệu bất thường, cảnh báo một số vấn đề về sức khỏe.

Ngoài ra, tùy thuộc vào độ tuổi, mức độ huyết áp an toàn cũng khác nhau, nghĩa là mức huyết áp bình thường cũng khác nhau. Vì vậy, không phải ai cũng biết rõ ràng cách lấy thông tin sức khỏe từ các chỉ số huyết áp của mình. Ở phụ nữ 40 tuổi, có thể chia thành 2 trường hợp cụ thể:

• Người từ 40-44 tuổi có mức huyết áp bình thường là 125/83 mmHg. Trong đó, mức tối thiểu là 112/79 mmHg và mức tối đa là 137/87 mmHg
• Trung niên từ 45-49 tuổi: Giá trị trung bình, tối thiểu và tối đa lần lượt là 127/84 mmHg, 115/80 mmHg và 139/88 mmHg.

Huyết áp cao ở phụ nữ 40 tuổi

Huyết áp cao là một bệnh khá phổ biến ở người lớn, đặc biệt là những người trung niên. Theo thống kê trung bình, cứ 5 người lớn thì có 1 người mắc huyết áp cao. Tỷ lệ người mắc huyết áp cao có xu hướng tăng dần trong những năm gần đây, đây là một lời cảnh báo về căn bệnh nguy hiểm này. Để xác định tình trạng huyết áp cao ở phụ nữ 40 tuổi, chúng ta sẽ dựa vào chỉ số huyết áp bình thường được đưa ra ở trên. Nếu mức huyết áp tối đa bình thường của phụ nữ tuổi 40-44 là lớn hơn 137/87 mmHg và phụ nữ trung niên tuổi 45-49 là lớn hơn 139/88 mmHg thì được coi là huyết áp cao.

Huyết áp cao được coi là một kẻ thù thầm lặng khi không có nhiều triệu chứng dễ nhận biết ngay cả khi đã tiến triển đến mức độ nghiêm trọng. Các dấu hiệu dễ nhận thấy nhất của huyết áp cao là nhức đầu, chóng mặt, khó thở và đôi khi chảy máu cam. Về nguyên nhân, huyết áp cao bao gồm hai loại: huyết áp cao nguyên phát và huyết áp cao thứ phát. Trong đó, huyết áp cao nguyên phát chiếm phần lớn, nghĩa là không tìm thấy nguyên nhân gây bệnh. Còn huyết áp cao thứ phát, nguyên nhân có thể do bệnh lý thận, động mạch, tim mạch, nội tiết…

Nếu huyết áp cao ở phụ nữ tuổi 40 không được kiểm soát kịp thời ở giai đoạn này, khả năng mắc hội chứng suy giảm trí tuệ và suy giảm tinh thần ở tuổi già là rất cao. Nếu điều trị các triệu chứng của huyết áp cao quá muộn sẽ không hiệu quả trong việc giảm nguy cơ mắc hội chứng suy giảm trí tuệ. Bên cạnh đó, huyết áp cao ở phụ nữ trung niên có thể dẫn đến các bệnh nguy hiểm đến tính mạng như đột quỵ hoặc suy tim.

Huyết áp thấp ở phụ nữ 40 tuổi

Mức huyết áp tối thiểu bình thường đối với phụ nữ 40 tuổi là 112/79 mmHg (40-44 tuổi), 115/80 mmHg (45-49 tuổi). Do đó, khi các chỉ số huyết áp tâm trương và tâm thu của bạn thấp hơn mức tối thiểu này, có nghĩa là bạn đang bị huyết áp thấp. Có nhiều nguyên nhân gây ra huyết áp thấp, chẳng hạn như:

• Di truyền hoặc sống ở vùng núi cao: Cơ thể thích nghi với điều kiện thiếu oxy.
• Giảm thể tích máu: Mất máu kéo dài, mất nước nghiêm trọng do tiêu chảy, nôn mửa nhiều, đổ mồ hôi quá nhiều.
• Suy giảm chức năng tim: Tim co bóp yếu không đẩy đủ máu đi nuôi cơ thể.
• Rối loạn hệ thần kinh tự chủ: Không điều chỉnh được huyết áp khi thay đổi tư thế (hạ huyết áp tư thế).
• Giảm hoạt động tuyến giáp: Tuyến giáp yếu tiết ra ít hormone cũng có thể gây ra huyết áp thấp.
• Bệnh tiểu đường hoặc hạ đường huyết: Khi lượng đường trong máu giảm đột ngột.
• Mệt mỏi, say nắng, sốc nhiệt: Ảnh hưởng đến hoạt động của hệ thần kinh.
• Thuốc điều trị bệnh: Một số thuốc điều trị cao huyết áp, trầm cảm, Parkinson…
• Các yếu tố khác: Căng thẳng kéo dài, môi trường ô nhiễm, lạm dụng chất kích thích, béo phì, suy dinh dưỡng…

Một số biến chứng có thể xảy ra khi bệnh nhân để huyết áp giảm trong thời gian dài mà không được điều trị. Dưới đây là một số biến chứng phổ biến thường gặp:

• Ngã đột ngột: Khi bệnh nhân bị huyết áp thấp, sẽ dẫn đến tim đập nhanh, kèm theo chóng mặt, nặng hơn có thể dẫn đến ngất xỉu. Nếu không may bệnh nhân bất tỉnh đột ngột và ngã, có thể dẫn đến chấn thương đầu hoặc gãy xương.
• Sốc giảm thể tích máu: Hiện tượng này sẽ xảy ra khi huyết áp của bệnh nhân đột ngột giảm mạnh và không thể trở lại các giá trị huyết áp bình thường, gây thiếu máu và thiếu oxy ở các cơ quan trong cơ thể. Nếu tình trạng này kéo dài có thể ảnh hưởng đến tính mạng.
• Mất trí nhớ: Huyết áp thấp sẽ dẫn đến giảm lưu lượng máu, do đó lượng máu đến não để cung cấp chất dinh dưỡng cũng sẽ giảm. Qua thời gian, các tế bào thần kinh sẽ thoái hóa, dẫn đến giảm trí nhớ. Theo nghiên cứu, những người bị huyết áp thấp kéo dài hơn 2 năm có tỷ lệ mất trí nhớ gấp đôi so với người bình thường.
• Đột quỵ, suy tim: Huyết áp thấp làm giảm lượng chất dinh dưỡng đến tim và não, máu di chuyển chậm có thể ứ đọng lại, dẫn đến nguy cơ hình thành cục máu đông trong mạch máu. Theo thống kê gần đây, khoảng 10 đến 15% bệnh nhân bị đột quỵ và 25% bị nhồi máu cơ tim do huyết áp thấp. Điều này có thể đe dọa đến tính mạng của bệnh nhân bất cứ lúc nào.

Biện pháp phòng ngừa và kiểm soát huyết áp ở phụ nữ 40 tuổi

Thay vì chỉ tập trung vào điều trị khi đã mắc bệnh cao huyết áp hay huyết áp thấp, việc chủ động phòng ngừa ngay từ đầu mới là phương pháp tối ưu để bảo vệ sức khỏe tim mạch hiệu quả. Duy trì huyết áp ở mức bình thường bằng lối sống lành mạnh chính là chìa khóa quan trọng để phòng ngừa và kiểm soát tốt các vấn đề tim mạch.

Chế độ ăn uống lành mạnh

Để sở hữu sức khỏe tim mạch tốt và huyết áp luôn ở mức bình thường, việc áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh đóng vai trò vô cùng quan trọng. Dưới đây là những nhóm thực phẩm bạn nên ưu tiên bổ sung vào thực đơn hàng ngày:

• Tinh bột từ ngũ cốc nguyên cám: Nguồn thức ăn này sẽ cung cấp nguồn chất xơ dồi dào, giúp kiểm soát lượng đường trong máu và hỗ trợ tiêu hóa hiệu quả. Khi mua, bạn nên lựa chọn các loại ngũ cốc nguyên hạt như gạo lứt, yến mạch, bánh mì nguyên cám,…
• Chất đạm nạc: Đây là nguồn thực phẩm cung cấp axit amin thiết yếu cho cơ thể, hỗ trợ xây dựng và duy trì hệ cơ bắp. Bạn cần ưu tiên các loại thịt nạc như ức gà, cá hồi, thịt bò nạc, các loại đậu,… và hạn chế thịt đỏ, thịt chế biến sẵn và nội tạng động vật.
• Chất béo lành mạnh từ thực vật: Nguồn thực phẩm này rất tốt cho sức khỏe tim mạch, giúp giảm cholesterol xấu và tăng cholesterol tốt. Bạn có thể tìm thấy trong các loại quả bơ, dầu ô liu, các loại hạt, cá béo,… Đồng thời, bạn nên hạn chế chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa có hại từ thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh.
• Sữa ít béo: Các sản phẩm sữa ít béo hoặc sữa tách béo để hạn chế lượng chất béo nạp vào cơ thể. Loại thực phẩm này cung cấp canxi và vitamin D, giúp tăng cường sức khỏe xương khớp.

Tập thể dục thường xuyên

Để có một cơ thể khỏe mạnh và tinh thần minh mẫn, hãy biến việc tập thể dục trở thành thói quen mỗi ngày. Dành ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần để vận động sẽ mang lại cho bạn vô số lợi ích. Tuy nhiên, để lựa chọn bài tập phù hợp nhất với thể trạng và sở thích của bản thân, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng. Chuyên gia sẽ giúp bạn xây dựng chương trình tập luyện khoa học, phù hợp với mục tiêu và khả năng của bản thân.

>> Xem thêm: Các bài tập thể dục tốt cho phụ nữ tuổi 40

Theo dõi huyết áp tại nhà

Theo dõi huyết áp thường xuyên là một thói quen đơn giản nhưng vô cùng quan trọng giúp bạn nắm bắt tốt tình trạng sức khỏe của bản thân. Nhờ vậy, bạn có thể điều chỉnh lối sống phù hợp, từ đó giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh tim mạch nguy hiểm. Thêm vào đó, hiện nay, trên thị trường cũng có rất nhiều máy đo huyết áp tự động với cách sử dụng đơn giản, dễ dàng, phù hợp cho việc theo dõi huyết áp tại gia. Cuối cùng, để đảm bảo kết quả đo chính xác, bạn nên lưu ý chọn máy đo huyết áp được cơ quan y tế có thẩm quyền cấp phép, nên nghỉ ngơi ít nhất 5 phút trong môi trường yên tĩnh trước khi đo và cần ngồi thoải mái, thư giãn và giữ cho cánh tay được đo ở vị trí ngang tim. 

Huyết áp là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch của phụ nữ, đặc biệt là ở độ tuổi 40. Việc theo dõi và kiểm soát huyết áp thường xuyên trong giai đoạn này là vô cùng quan trọng. Bên cạnh việc theo dõi huyết áp tại nhà, phụ nữ 40 tuổi nên đi khám sức khỏe định kỳ để được bác sĩ kiểm tra huyết áp và tư vấn cụ thể về các biện pháp phòng ngừa và điều trị cao huyết áp phù hợp. Đặc biệt, bạn cũng cần chủ động chăm sóc sức khỏe bản thân bằng cách duy trì lối sống lành mạnh, kết hợp chế độ ăn uống hợp lý và tập thể dục thường xuyên để bảo vệ tim mạch và nâng cao chất lượng cuộc sống.