Để xoa dịu các triệu chứng gặp phải trong thời kỳ mãn kinh như bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm, mất ngủ, thay đổi tâm trạng thì có rất nhiều thực phẩm chức năng cho phụ nữ mãn kinh đã được nghiên cứu, sản xuất.

Phụ nữ tiền mãn kinh thường gặp phải nhiều triệu chứng khó chịu do thiếu hụt hormone estrogen từ giai đoạn chuyển tiếp sang mãn kinh đến khi mất kinh hoàn toàn. Trong thời kỳ này, phụ nữ bị mất cân bằng nội tiết tố nữ bên trong cơ thể. Hiện nay, các chị em phụ nữ đã có nhiều lựa chọn để cải thiện các triệu chứng khó chịu do suy giảm nội tiết tố nhờ vào các sản phẩm, thực phẩm chức năng dành cho phụ nữ mãn kinh. Tuy nhiên, mỗi loại thực phẩm chức năng hay biện pháp điều trị triệu chứng mãn kinh sẽ có những ưu điểm và nhược điểm khác nhau mà bạn cần phải tìm hiểu rõ ràng trước khi đưa ra lựa chọn.

1. Các sản phẩm thực phẩm chức năng từ đậu nành cho phụ nữ mãn kinh

Phụ nữ mãn kinh thường nghe đến nhiều sản phẩm từ đậu nành có thể giúp làm giảm các triệu chứng khó chịu trong thời kỳ mãn kinh. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều tranh cãi xung quanh việc sử dụng sản phẩm từ đậu nành, cụ thể hơn là các thực phẩm bổ sung isoflavone đậu nành (hay phytoestrogen) cho phụ nữ mãn kinh. Các nghiên cứu cho thấy:

• Isoflavone đậu nành giúp giảm bớt tần suất cơn bốc hỏa, khô âm đạo nhưng không làm giảm đáng kể tình trạng đổ mồ hôi đêm.
• Một số đánh giá khác cho thấy đậu nành không có tác dụng đáng kể đến việc cải thiện chức năng tình dục ở phụ nữ mãn kinh.
• Thông tin về tác dụng phụ còn hạn chế, mức độ an toàn được đánh giá trong thời gian ngắn. Sử dụng chiết xuất đậu nành chứa isoflavone thời gian dài được cho là có liên quan đến tình trạng dày niêm mạc tử cung.
• Chưa có bằng chứng chắc chắn về việc bổ sung isoflavone từ đậu nành có an toàn cho phụ nữ có nguy cơ ung thư vú hoặc từng mắc ung thư vú hay không.

Thế nhưng, nhiều phụ nữ không biết rằng thực phẩm chức năng có nguồn gốc từ đậu nành không chỉ có mỗi isoflavone. Thực chất đậu nành không phải là nguồn gốc vấn đề. Các nhà nghiên cứu đã phát hiện một hợp chất giàu axit amin từ đậu nành mà không phải là isoflavone, đó chính là DT56a. Hoạt chất này đã được công nhận là một chất điều biến chọn lọc thụ thể estrogen (SERM) có nguồn gốc từ thực vật và hoàn toàn an toàn cho phụ nữ mãn kinh sử dụng lâu dài.

DT56a là hợp chất gồm 20 loại axit amin được tạo thành từ đậu nành thông qua một quá trình chuyển đổi tự nhiên. Từ đó, DT56a được ứng dụng trong thực phẩm bảo vệ sức khỏe Femarelle cùng với các dưỡng chất cần thiết khác trong từng giai đoạn mãn kinh để đồng hành cùng phụ nữ trong suốt hành trình bị mất cân bằng nội tiết tố này. Sản phẩm đã được đánh giá hiệu quả qua hơn 20 nghiên cứu lâm sàng để trở thành giải pháp an toàn, hiệu quả cho mọi phụ nữ mãn kinh muốn giảm nhẹ các triệu chứng, lấy lại cân bằng cuộc sống. Đây là nhóm thực phẩm chức năng cho phụ nữ mãn kinh được nhiều bác sĩ giới thiệu đến cho người bệnh của mình và nhận lại các phản hồi tích cực.

Femarelle có các dòng sản phẩm dành riêng cho từng giai đoạn mãn kinh là:

• Femarelle Rejuvenate: dành cho phụ nữ tiền mãn kinh từ 35 – 49 tuổi. Thành phần kết hợp giữa DT56a với cám hạt lanh, vitamin B2, B7 giúp cải thiện các triệu chứng kinh nguyệt không đều, da khô, kém đàn hồi, rối loạn giấc ngủ, giảm năng lượng, mệt mỏi, thay đổi tâm trạng thất thường.
• Femarelle Recharge: dành cho phụ nữ mãn kinh từ 50 – 59 tuổi. Ngoài hoạt chất chính DT56a thì còn có sự hiện diện của cám hạt lanh cùng vitamin B6, mang đến tác dụng làm giảm triệu chứng bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm, rối loạn giấc ngủ, đau đầu, lo lắng, mệt mỏi, giảm ham muốn tình dục.
• Femarelle Unstoppable: dành cho phụ nữ sau mãn kinh từ 60 tuổi trở lên. Thành phần gồm DT56a, canxi, vitamin D3, vitamin B2, vitamin B7 đem đến tác dụng ngăn ngừa loãng xương, cải thiện teo, khô âm đạo, phòng ngừa bệnh phụ khoa và tiết niệu.

Vì DT56a chỉ mô phỏng lại tác động của estrogen trên các thụ thể cần thiết, không được nhận diện là estrogen nên không gây ra các tác dụng phụ trên những mô cơ quan khác. Nhờ đó, phụ nữ mãn kinh có thể yên tâm sử dụng lâu dài.

* Sản phẩm Femarelle không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.

2. Phytoestrogen – sản phẩm giúp bổ sung estrogen từ thực vật

Ngoài phytoestrogen từ đậu nành, nhiều loài thực vật khác cũng có thể bổ sung estrogen và được sử dụng làm thực phẩm chức năng cho phụ nữ mãn kinh. Từ các nghiên cứu về việc sử dụng thực phẩm chức năng từ thực vật để bổ sung phytoestrogen cho thấy những kết quả như sau:

• Có tác dụng giảm bớt các triệu chứng bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm, làm chậm quá trình mất mật độ xương ở cột sống.
• Chưa có bằng chứng rõ ràng về lợi ích của phytoestrogen đối với các triệu chứng tiết niệu – sinh dục và chức năng nhận thức.
• Kết quả các nghiên cứu còn chưa thống nhất do sự khác biệt về thành phần, liều lượng, thời gian sử dụng thực phẩm bổ sung phytoestrogen và thiết kế nghiên cứu.

3. Các hoạt chất cân bằng nội tiết tố khác có nguồn gốc thực vật làm thực phẩm chức năng cho phụ nữ mãn kinh

Một số loài thực vật phổ biến được sử dụng làm thực phẩm chức năng cho phụ nữ mãn kinh gồm:

• Black cohosh (Cimicifuga racemosa): Được chứng minh khá hiệu quả và an toàn trong việc giảm triệu chứng bốc hỏa và rối loạn tâm trạng liên quan đến mãn kinh. Cơ chế tác động không phải là estrogen mà có thể liên quan đến tác động lên thụ thể serotonin. Có nghi ngờ về tác dụng lên gan và chưa rõ liệu loại dược liệu này có an toàn cho các phụ nữ mắc bệnh nhạy cảm với hormone như ung thư vú hay không.
• Cỏ ba lá đỏ (Trifolium pretense): Các nghiên cứu về tác dụng của cỏ ba lá đỏ với các triệu chứng mãn kinh không được nhất quán. Việc sử dụng thực phẩm chức năng từ loại cây này có thể giảm tần suất bốc hỏa, cải thiện tình trạng khô âm đạo nhưng ít thấy tác dụng với sự thay đổi tâm trạng cũng như ham muốn tình dục của phụ nữ mãn kinh. Nhiều chuyên gia cũng lo ngại về việc cỏ ba lá đỏ có thể gây ra tác dụng phụ cho các mô nhạy cảm với hormone.
• Các thảo dược khác được dùng trong các thực phẩm chức năng cho phụ nữ mãn kinh còn có cây trinh nữ (Vitex Agnus Castus), đương quy (Angelica sinensis), hoa anh thảo (Oenothera biennis), bạch quả (Ginkgo biloba),… Bằng chứng về hiệu quả và an toàn của các thảo dược này còn hạn chế, chưa đủ cơ sở khuyến nghị sử dụng rộng rãi. Nhiều loại thường được sử dụng kết hợp với những hoạt chất khác trong các thực phẩm bổ sung, thực phẩm chức năng cho phụ nữ.

4. Liệu pháp thay thế hormone cho phụ nữ mãn kinh

Liệu pháp thay thế hormone thường là cách điều trị được giới thiệu đầu tiên cho phụ nữ mãn kinh gặp phải các triệu chứng khó chịu. Liệu pháp này giúp bổ sung thêm hormone nữ cho cơ thể thông qua nhiều dạng dùng khác nhau, có thể dạng viên uống, miếng dán cho tác dụng toàn thân hoặc kem bôi, viên đặt tại chỗ. Liệu pháp thay thế hormone thường là estrogen, có khi kết hợp với progesterone ở những phụ nữ còn tử cung để ngăn ngừa tác dụng phụ làm tăng nguy cơ ung thư nội mạc tử cung.

Tuy nhiên, liệu pháp thay thế hormone tiềm ẩn một số nguy cơ cho sức khỏe phụ nữ như:

• Bệnh tim
• Đột quỵ
• Hình thành huyết khối (cục máu đông)
• Ung thư vú
• Bệnh túi mật
• Ung thư nội mạc tử cung

Các nguy cơ này thay đổi tùy thuộc vào một số yếu tố như tuổi tác, loại liệu pháp hormone sử dụng, bệnh sử. Việc dùng liệu pháp thay thế hormone được khuyến cáo chỉ nên bắt đầu trước 60 tuổi hoặc trong vòng 10 năm sau khi mãn kinh, dùng ở liều thấp nhất trong khoảng thời gian ngắn nhất có thể. Ngoài ra, một số phụ nữ mãn kinh có nguy cơ cao sẽ không được sử dụng liệu pháp này.

5. Các thực phẩm chức năng cho phụ nữ mãn kinh khác

Các liệu pháp không hormone dành cho phụ nữ mãn kinh sẽ bao gồm những thay đổi về lối sống và dùng thực phẩm chức năng bổ sung các vitamin, khoáng chất cần thiết. Một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định dùng một số loại thuốc để điều trị vấn đề sức khỏe nhất định trong thời kỳ mãn kinh. Bạn có thể cần dùng:

• Vitamin E, vitamin D hoặc canxi.
• Thuốc chống trầm cảm: Venlafaxine, Escitalopram được dùng cho các trường hợp phụ nữ mãn kinh có bệnh lý tâm thầm.
• Gabapentin có thể giúp làm giảm bốc hỏa vào ban đêm.
• Clonidine thường được dùng để điều trị tăng huyết áp nhưng có khả năng giảm bốc hỏa ở phụ nữ mãn kinh. Tuy nhiên, thuốc này không thường được chỉ định vì gây ra nhiều tác dụng phụ.

Nhìn chung, việc lựa chọn thực phẩm chức năng cho phụ nữ mãn kinh cần ổn định được các nhóm vấn đề thường gặp trong thời kỳ suy giảm nội tiết tố này:

• Các rối loạn vận mạch: bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm, mất ngủ,…
• Các rối loạn tâm lý: lo lắng, tâm trạng thay đổi thất thường, đau nửa đầu,…
• Các rối loạn cơ xương khớp: loãng xương, đau cơ, viêm khớp,…
• Các rối loạn tiết niệu – sinh dục: viêm tiết niệu, các vấn đề phụ khoa,…

Thực phẩm chức năng tốt cho phụ nữ mãn kinh không những có hiệu quả ổn định 4 nhóm vấn đề trên mà còn cần có độ an toàn cao, không gây tác dụng phụ khi sử dụng lâu dài, không phụ thuộc vào cơ địa.

Nguồn tham khảo

1. Isoflavone Supplements for Menopausal Women: A Systematic Review https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC6893524/ Ngày truy cập 30/7/2025
2. Botanical and Dietary Supplements for Menopausal Symptoms: What Works, What Doesn’t https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC1764641/ Ngày truy cập 30/7/2025
3. The Impact of Soy Isoflavone Supplementation on the Menopausal Symptoms in Perimenopausal and Postmenopausal Women https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9583364/ Ngày truy cập 30/7/2025
4. Menopause hormone therapy: Is it right for you? https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/menopause/in-depth/hormone-therapy/art-20046372 Ngày truy cập 30/7/2025
5. Menopausal Symptoms and Complementary Health Approaches: What the Science Says https://www.nccih.nih.gov/health/providers/digest/menopausal-symptoms-and-complementary-health-approaches-science#soy Ngày truy cập 30/7/2025
6. Menopause – Diagnosis & Treatment https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/menopause/diagnosis-treatment/drc-20353401 Ngày truy cập 30/7/2025
7. DT56a (Femarelle): a natural selective estrogen receptor modulator (SERM) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17428655/ Ngày truy cập 30/7/2025
8. A prospective study of DT56a (Femarelle®) for the treatment of menopause symptoms https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/26455645/ Ngày truy cập 30/7/2025
9. Efficacy of Femarelle for the treatment of climacteric syndrome in postmenopausal women: An open label trial https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1028455916300304?via%3Dihub Ngày truy cập 30/7/2025