Theo như các tài liệu thống kê thì bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) là nguyên nhân gây tử vong đứng thứ 3 trong các nguyên nhân gây tử vong. Việc chủ động nhận biết các triệu chứng bệnh COPD rất quan trọng vì kiểm soát càng sớm thì càng ít gặp nhiều nguy cơ bị tổn thương phổi nghiêm trọng. Việt Nam là một trong số các quốc gia có tỷ lệ mắc bệnh này khá cao tại khu vực Châu Á – Thái Bình Dương. Do vậy, bạn nên tìm hiểu về Copd là bệnh gì, nguyên nhân, triệu chứng cũng như cách điều trị ra sao để có thêm kiến thức phòng bệnh cần thiết.

Copd là bệnh gì?

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính có tên tiếng Anh là Chronic Obstructive Pulmonary Disease, được viết tắt là COPD. Để hình dung Copd là bệnh gì thì bạn có thể hiểu đơn giản Copd là bệnh hô hấp gây thở vì đường thở bị hẹp lại hơn so với bình thường. Bệnh sẽ gây ra tình trạng viêm niêm mạc đường thở mạn, làm giảm chức năng thông khí ở phổi. Do đó người mắc bệnh Copd thường cảm thấy khó thở vì đường thở bị hẹp so với bình thường và có thể dẫn đến suy hô hấp.

Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (Copd) được chia làm hai dạng, bao gồm:

• Viêm phế quản mạn tính: đây là tình trạng lớp niêm mạc của các ống phế quản bị viêm. Lớp lót trong các ống phế quản phổi sẽ bị sưng tấy, đỏ lên và chứa đầy các chất nhầy. Các chất nhầy này chính là nguyên nhân gây ra việc hẹp đường thở.
• Khí phế thũng: là một dạng của bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (Copd). Bệnh khí phế thũng chính là các túi khí trong phổi bị tổn thương túi khí trong phổi. Căn bệnh sẽ gây ra tình trạng khó thở do các túi phổi bị tổn thương lâu ngày khiến các túi phổi đó bị suy yếu và vỡ ra. Từ đó gây giảm diện tích bề mặt phổi và cũng giảm lượng oxy đi vào trong máu.

Copd là một căn bệnh phổ biến, chủ yếu ảnh hưởng đến các đối tượng là người trung niên hoặc người cao tuổi hút thuốc. Tuy nhiên, có khá nhiều người vẫn không nhận ra mình bị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính Copd. Những vấn đề về hô hấp của người mắc bệnh có xu hướng trở nên tồi tệ dần theo thời gian và có thể hạn chế các hoạt động bình thường khác của cơ thể. Vì thế chúng ta nên lưu ý khi gặp các triệu chứng của căn bệnh Copd cũng như nên đi khám sớm để có thể chẩn đoán đúng bệnh, điều trị đúng cách.

Nguyên nhân gây bệnh Copd là gì?

Tình trạng tổn thương hoặc tắc nghẽn tại các mô phổi sẽ là nguyên nhân gây ra tình trạng phổi tắc nghẽn mãn tính. Các tổn thương này xảy ra khi bạn thường xuyên hít phải các chất kích thích có hại trong một thời gian dài. Và bất cứ đối tượng nào cũng có nguy cơ mắc căn bệnh Copd này, kể cả trẻ em hay người lớn. Có 2 yếu tố có thể là nguyên nhân gây bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (Copd):

• Các yếu tố nội tại: là tình trạng thiếu hụt, khuyết tật về gen như thiếu hụt men alpha 1 antitrypsin
• Các yếu tố do ô nhiễm môi trường: Khói thuốc lá, thuốc lào, khí thải, khí độc công nghiệp, xi măng, các sản phẩm than đá, bụi silic và các chất kích thích sử dụng trong nông nghiệp,…

Theo như báo cáo thì hút thuốc là nguyên nhân chiếm hơn 90% các trường hợp mắc bệnh Copd, có khoảng 20% – 30% số người hút trên 20 điếu thuốc lá mỗi ngày sẽ có các biểu hiện sớm hoặc muộn của bệnh Copd. Còn bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính do tiếp xúc bụi nghề nghiệp sẽ bắt gặp ở các nghề như công nhân xây dựng, thợ mỏ, thợ dệt,.. Ngoài ra vẫn có một số trường hợp rất hiếm như là gặp phải vấn đề di truyền hiếm gặp, nghĩa là phổi dễ bị tổn thương hơn bình thường.

Các triệu chứng của bệnh Copd

Các triệu chứng của bệnh Copd thường không rõ ràng và dễ bị nhầm lẫn với các bệnh hô hấp khác cho đến khi xuất hiện các tổn thương phổi và trở nên trầm trọng hơn theo thời gian, đặc biệt nếu người bệnh tiếp tục tiếp xúc nhiều với khói thuốc. Các tổn thương của bệnh tắc nghẽn phổi mãn tính ban đầu chủ yếu tập trung ở các nhánh phế quản nhỏ có đường kính dưới 2mm và nhu mô phổi. Một số dấu hiệu, triệu chứng để nhận biết bệnh Copd như là:

• Cảm thấy khó thở, đặc biệt là trong khi thực hiện các hoạt động thể chất
• Thở khò khè
• Bị tức ngực
• Ho có đờm kéo dài
• Nhiễm trùng đường hô hấp thường xuyên
• Cảm thấy thiếu năng lượng
• Giảm cân ngoài ý muốn (trong giai đoạn sau)
• Sưng phù ở mắt cá chân, bàn chân hoặc chân
• Sốt nhẹ và cảm giác ớn lạnh trong người

Khi xuất hiện một số biểu hiện ở giai đoạn ban đầu, người bệnh thường chủ quan cho rằng những cơn ho, khạc đờm là bệnh bình thường. Từ đó, không can thiệp kịp thời dẫn đến bệnh Copd tiếp tục tiến triển nặng hơn cho đến khi xuất hiện triệu chứng khó thở liên tục. Ban đầu, tình trạng khó thở thường chỉ xuất hiện khi bạn gắng sức, còn càng về sau thì cơn khó thở càng xuất hiện thường xuyên hơn. Còn đến giai đoạn cuối cùng thì người bệnh cảm thấy khó thở ngay cả khi đang nằm nghỉ ngơi trên giường. Trong những trường hợp nặng thì người bệnh Copd có thể phải nhập viện, điều trị kháng sinh, thở máy, corticoid,… và chức năng hô hấp giảm sút.

Để đánh giá mức độ khó thở thì có thể tham khảo thang phân mức độ của tác giả Sadoul

• Mức độ 0: Không khó thở khi leo cầu thang.
• Mức độ 1: Khó thở khi leo cầu thang bắt đầu từ tầng 2 trở lên.
• Mức độ 2: Khó thể khi leo dốc.
• Mức độ 3: Khó thở khi đi lại tốc độ bình thường trên đường bằng tốc độ người khác.
• Mức độ 4: Khó thở khi đi lại với tốc độ bình thường và thường xuyên phải dừng lại để nghỉ mệt.
• Mức độ 5: Khó thở khi thực hiện các công việc hàng ngày như mặc quần áo, đánh răng rửa mặt, vệ sinh cá nhân.

Cách điều trị bệnh COPD là như thế nào?

Vì Copd là bệnh mãn tính nên những tổn thương phổi do bệnh COPD gây ra là vĩnh viễn. Tuy nhiên vẫn có một số cách điều trị có thể giúp làm chậm tiến triển của tình trạng bệnh này. Các phương pháp điều trị bao gồm:

• Ngừng hút thuốc: như chúng ta cũng biết hút thuốc lá chính là nguyên nhân chủ yếu gây ra bệnh COPD. Vì thế việc ngừng hút thuốc là điều quan trọng nhất mà người bệnh cần thực hiện để điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính.
• Ống hít và thuốc: sẽ giúp người bệnh thở dễ dàng hơn. Hiện nay cũng rất nhiều loại thuốc giúp cải thiện tình trạng hô hấp. Dựa theo tình trạng bệnh mà các bác sĩ sẽ lựa chọn thuốc và kê đơn cho người bệnh.
• Kháng sinh: có thể sử dụng kháng sinh khi người bệnh Copd có các dấu hiệu của tình trạng nhiễm khuẩn ở phế quản phổi.
• Các thuốc hỗ trợ: sẽ giúp long đờm, tăng thêm dinh dưỡng cũng như điều trị các bệnh đang đồng mắc phải để giúp người bệnh nhanh cải thiện triệu chứng hơn.
• Thở oxy, thở máy: tình trạng bệnh trở nên trầm trọng hơn thì người bệnh sẽ được thở oxy hoặc thở máy hỗ trợ.
• Phục hồi chức năng phổi: là chương trình chuyên biệt về tập thể dục, tập thở, tập ho hiệu quả, vỗ rung và giáo dục sức khoẻ.
• Phẫu thuật hoặc ghép phổi: đây chỉ là một lựa chọn cho một số rất ít người, rất hiếm gặp. Các trường hợp này là khi bóng khí lớn và có biến chứng tràn khí màng phổi.

Bệnh COPD là một căn bệnh mãn tính nên người bệnh cần phải đi khám bệnh định kỳ hàng tháng để theo dõi tình trạng bệnh của mình. Nếu bạn chủ quan không đi khám định kỳ và để căn bệnh diễn biến nặng thì có thể gây đe dọa tới tính mạng. Khi có các biểu hiện khó thở tăng nhiều hoặc sốt cao thì cần phải đến ngay các cơ sở y tế để khám bệnh.

Hy vọng những thông tin trong bài viết này đã giúp bạn hiểu được Copd là bệnh gì, nguyên nhân nào gây ra bệnh, có những triệu chứng biểu hiện như thế nào và cách điều trị ra sao. Như chúng ta đã thấy thì phổi tắc nghẽn mãn tính (Copd) là căn bệnh vô cùng nguy hiểm, có diễn tiến nhanh và nặng dần, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm và cho đến nay vẫn chưa thể chữa khỏi hoàn toàn căn bệnh này. Phương pháp tốt nhất để phòng bệnh Copd là tạo ra môi trường sống trong lành, không khói thuốc lá và bụi bặm bảo vệ lá phổi. Bên cạnh đó, bạn cũng cần chú trọng khám sức khỏe định kỳ nhằm phát hiện bệnh sớm và giúp quá trình điều trị được dễ dàng, hiệu quả hơn.