Bệnh trĩ, tuy là một bệnh phổ biến nhưng vì tâm lý e ngại, nhiều người đã bỏ qua căn bệnh này dẫn đến các biến chứng nguy hiểm về sau. Thực tế, cứ 10 người sẽ có 9 người bị bệnh trĩ, điều đó cho thấy bệnh trĩ ngày càng trở nên phổ biến, không chỉ ở người già, phụ nữ mang thai mà còn ở người trẻ. Hiểu rõ về bệnh cũng như nhận biết sớm các triệu chứng của bệnh lý này có thể điều trị dễ dàng, giúp chúng ta sớm thoát khỏi các ám ảnh về căn bệnh “khó nói” này.  

Bệnh trĩ là gì?

Có thể hiểu, bệnh trĩ là bệnh lý liên quan đến ống hậu môn, cụ thể là các tĩnh mạch ở hậu môn hoặc trực tràng bị phồng lên do phải chịu lực chèn ép thường xuyên. Một khi tĩnh mạch bị giãn quá mức sẽ tạo nên các búi trĩ, có khi bị sa ra bên ngoài, kèm theo đó là xung huyết và chảy máu. 

Đây là một bệnh khá phổ biến ở Việt Nam, theo thống kê có đến 35% dân số bị trĩ. Thực tế thì con số này có thể cao hơn rất nhiều, bởi trĩ nằm ở vị trí nhạy cảm, kín đáo nên nhiều người, đặc biệt là các chị em phụ nữ thường bỏ qua. Tuy là một bệnh lành tính, nhưng về lâu về dài nó có thể dẫn đến các biến chứng, khiến việc đi đứng, đại tiện, tiểu tiện gặp nhiều phiền phức. Từ đó, sinh ra tâm lý tự ti, mặc cảm. 

Bệnh trĩ có mấy loại? Bao gồm những loại nào?

Hiện nay, để phân loại trĩ người ta dựa vào vị trí phát sinh búi trĩ, bao gồm trĩ nội, trĩ ngoại và trĩ hỗn hợp. 

Trĩ nội: 

Đây là loại trĩ hình thành ngay trong ống hậu môn, được phủ bởi lớp niêm mạc và lớp biểu mô chuyển tiếp. Do trĩ nội không có dây thần kinh, nên thường người bệnh sẽ không có cảm giác đau đớn ở giai đoạn đầu. Nó cũng không thể nhìn thấy bằng mắt thường, chỉ đến khi xuất hiện các cơn đau, khó chịu đi khám thì mới phát hiện bệnh. 

Đối với trĩ nội, có thể chia thành các cấp độ như sau:

• Cấp độ 1: Lúc này, búi trĩ mới hình thành và nằm hoàn toàn trong ống hậu môn
• Cấp độ 2: Khi bình thường, búi trĩ vẫn nằm bên trong ống hậu môn. Đến khi rặn khi đại tiện thì búi trĩ mới thò ra ngoài một ít, khi đứng dậy thì búi trĩ tự động co lên được. 
• Cấp độ 3: Búi trĩ có thể sa ngoài mỗi khi bạn đi đại tiện, ngồi xổm hoặc đi lại nhiều, làm việc nặng. Lúc này, búi trĩ không thể tự thụt vào mà phải dùng tay để đẩy nhẹ vào.
• Cấp độ 4: Lúc này, búi trĩ gần như lòi hẳn ra bên ngoài, dù có tác động từ bên ngoài nhưng không thể co vào trong. Đây cũng là cấp độ nặng nhất của trĩ nội.

Trĩ ngoại: 

Đây là loại trĩ mà búi trĩ nằm ở phía dưới đường hậu môn, trực tràng và được bao bọc bởi lớp biểu mô vảy và nằm ngay ở dưới lớp da bao quanh hậu môn. Vì có gây thần kinh nên người bị trĩ ngoài sẽ cảm nhận được sự đau đớn. 

Búi trĩ ngoại do nằm ở bên ngoài hậu môn nên có thể nhìn thấy bằng mắt thường. Đặc điểm búi trĩ ngoại là các búi sẫm màu, xơ cứng, bị phồng to lên và tạo nên đường gấp khúc. 

Nếu như trĩ nội chỉ xuất hiện các triệu chứng khi bệnh đã trở nặng, khó nhận biết thì trĩ nội rất dễ nhận biết. Vì búi trĩ nằm ở ngoài, kèm theo các tiết ẩm ướt, nên có thể gây ra viêm nhiễm, gây khó khăn khi đi lại. Tuy nhiên, nhìn chung, mức độ nguy hiểm của nó thường nhẹ hơn và ít gây biến chứng hơn so với trĩ nội. 

Trĩ hỗn hợp

Đây là dạng trĩ có sự kết hợp của trĩ nội và trĩ ngoại, gọi là trĩ hỗn hợp. Khi đó, các búi trĩ không chỉ nằm ở trong lòng ống hậu môn mà còn xuất hiện ở bên ngoài thành hậu môn, kết thành một búi trĩ hỗn hợp. Do đó, trĩ hỗn hợp cũng có triệu chứng nhiều nhất và biến chứng cũng nguy hiểm nhất. Việc điều trị cũng sẽ khó khăn và kéo dài hơn, đòi hỏi sự kiên nhân từ phía người bệnh. 

Nguyên nhân gây ra bệnh trĩ là gì?

Thực tế, rất khó để kể hết các nguyên nhân gây ra bệnh trĩ. Ở đây, chúng tôi sẽ chỉ ra các nhóm nguyên nhân dẫn đến bệnh trĩ như sau:

+ Do chế độ ăn uống thiếu khoa học: Việc ăn uống không hợp lý là một trong số những nguyên nhân chính gây ra bệnh trĩ. Cụ thể, chế độ ăn thiếu chất xơ dễ dẫn đến táo bón. Từ đó, tạo nên thói quen đi cầu ngồi lâu, rặn khi đi đại tiện dễ làm tăng áp lực lên thành hậu môn, tạo ra búi trĩ. Cùng với đó, các sở thích ăn cay nóng, ăn đồ dầu mỡ cũng làm gia tăng nguy cơ bị trĩ. 

+ Do tính chất công việc: Không chỉ người già, phụ nữ mang thai mà một số người do tính chất công việc cũng dễ khiến họ bị trĩ. Ví dụ như dân văn phòng, thợ may, có đặc thù là hay ngồi nhiều, ít đi lại, vận động. Khi đó, việc ngồi một chỗ liên tục vô tình tạo ra áp lực lên các dây thần kinh ở hậu môn. Từ đó, khiến cho máu ở các tĩnh mạch bị dồn ứ, khó lưu thông. Về lâu dài, nó bị giãn nở và sưng lên, tạo thành búi trĩ. 

+ Do bị táo bón, tiêu chảy kéo dài: Nếu để tình trạng này xảy ra thường xuyên, liên tục thì nguy cơ bị trĩ là rất cao. Điều này tạo ra sự co thắt ở thành ruột, từ đó tạo ra không ít áp lực lên các tĩnh mạch ở vùng hậu môn và trực tràng. Lâu này sẽ sinh ra các búi trĩ. 

+ Do bị stress, mệt mỏi thường xuyên: Mặc dù không phải là nguyên nhân chính tuy nhiên điều này cũng góp phần không nhỏ đến nguy cơ mắc bệnh trĩ. Tâm lý mệt mỏi, căng thẳng không chỉ gây áp lực lên não, hệ tuần hoàn máu mà còn có cả hệ tiêu hóa. 

Ngoài những nguyên nhân chính ở trên, các chuyên gia đầu ngành đã xác định nguyên nhân bị trĩ nằm ở các yếu tố khác. Ví dụ như phụ nữ đang mang thai và sinh con, người bị béo phì, người cao tuổi và người mắc một số bệnh lý khác.

Các triệu chứng thường thấy ở người bệnh trĩ

Tùy vào tình trạng bệnh khác nhau mà triệu chứng ở mỗi bệnh nhân bị trĩ sẽ khác nhau. Bạn có thể nhận biết bản thân có bị trĩ thông qua các dấu hiệu và triệu chứng dưới đây:

Đại tiện ra máu

Đây là triệu chứng phổ biến và thường thấy nhất ở người bệnh trĩ, dù là trĩ nội hay trĩ ngoại đều có. Nó xuất hiện ngay cả ở giai đoạn đầu, với biểu hiện là máu sẽ chảy ra khi chúng ta đi đại tiện. Ban đầu, chúng có thể để lại vết nhỏ trên bồn cầu hoặc giấy vệ sinh. Khi bệnh chuyển nặng, máu sẽ chảy thành giọt hoặc tia. Đôi khi ngồi xổm, vận động mạnh cũng khiến chảy máu. 

Ngứa ngáy, rau rát ở hậu môn

Người bị trĩ thường có cảm giác ngứa ngáy, khó chịu ở vùng hậu môn và nguyên do được xác định là do hiện tượng chảy dịch. Cùng với đó, búi trĩ ngoại thường lòi ra ngoài nên người bệnh sẽ cảm thấy cộm, ngứa ngáy. Trong khi đó, đau rát vùng hậu môn là biểu hiện thường thấy ở người bị trĩ ngoại. 

Tiết dịch nhầy ở hậu môn

Triệu chứng này thường hay xảy ra ở người bị trĩ ngoại và trĩ nội cấp độ 3, 4 khi mà búi trĩ đã lòi ra ở bên ngoài. Hiện tượng tiết dịch nhầy khiến cho vùng da quanh thành hậu môn bị ẩm ướt, khó chịu. Khi đó, rất dễ có nguy cơ bị viêm nhiễm hậu môn, nguy hiểm hơn có thể bị viêm loét, hoại tử. 

Sa búi trĩ: Dấu hiệu dễ nhận biết trĩ nhất phải kể đến là búi trĩ sa ra ngoài hậu môn. Tùy thuộc vào từng cấp độ mà sẽ có độ sa khác nhau. Ban đầu, khi bệnh trĩ còn nhẹ, búi trĩ sa xuống nhưng vẫn có thể tự do lên được. Về sau, khi nặng hơn, bệnh nhân phải tự dùng tay đẩy thì mới có thể thụt vào trong. 

Cách điều trị bệnh trĩ đơn giản, hiệu quả

Bệnh trĩ tuy là bệnh lành tính, tuy nhiên nếu không được điều trị phù hợp có thể khiến bệnh diễn tiến nặng, gây ra các vấn đề về sức khỏe như tắc mạch, chảy máu, hoại tử. Do đó, ngay khi nhận thấy các dấu hiệu đầu tiên, bạn cần kịp thời đến bệnh viện để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời. 

Hiện nay, tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ của bệnh cũng như trĩ nội hay trị ngoại mà mỗi người sẽ cần áp dụng các cách điều trị khác nhau. 

1. Phương pháp điều trị nội khoa: Điều trị nội khoa sẽ gồm có chế độ ăn uống và dùng thuốc. 

Việc thay đổi chế độ ăn uống: Nhằm mục đích là ngăn chặn các yếu tố thuận lợi khiến phát sinh bệnh trĩ.

Theo đó, người bệnh sẽ được bác sĩ đưa ra một số lời khuyên như tập đi cầu đều đặn mỗi ngày, uống nhiều nước, ăn uống nhiều chất xơ như rau xanh, trái cây. Đồng thời, tránh ăn các món ăn cay, có gia vị ớt, tiêu cũng như sử dụng các chất kích thích như rượu, cà phê, trà đặc,…

Bên cạnh đó, nên vận động thường xuyên để đường ruột hoạt động tốt, giúp cải thiện tiêu hóa và tuần hoàn máu ở hậu môn tốt hơn. Từ đó, hạn chế được tình trạng ứ trệ máu, là căn nguyên gây ra sự căng phồng ở tĩnh mạch vùng hậu môn, giúp đẩy lùi nguy cơ mắc bệnh trĩ. 

Sử dụng thuốc: Trong một số trường hợp, bác sĩ chuyên gia sẽ chỉ định dùng thuốc, có thể là thuốc uống hoặc là thuốc đặt hoặc thuốc bôi.  

+ Uống thuốc: Việc sử dụng thuốc với mong muốn là tác động chính lên các tĩnh mạch trĩ, giúp giảm phù nề, sung huyết và có tác dụng hỗ trợ cầm máu và co búi trĩ. Ngoài ra, tùy vào từng trường hợp, bác sĩ có thể kê thêm các loại thuốc như kháng sinh, chống viêm, giảm đau,…

Hemocyl là một trong những phương pháp điều trị bệnh trĩ dễ dàng và thuận tiện nhất hiện nay. Với 2 viên trước khi ăn sáng 30 phút trong 14 ngày liên tục, liệu trình đầu tiên sẽ giúp cải thiện phần lớn các triệu chứng, kéo dài ít nhất 6 tháng.

+ Thuốc đặt hoặc thuốc bôi: Được thực hiện bằng cách đặt thuốc trực tiếp vào vùng hậu môn, thường được chỉ định cho trĩ nội. Đối với thuốc bôi, sẽ được dùng như mỡ để bôi lên vùng bị tổn thương. Phương pháp này giúp giảm đau, sát trùng, giảm ngứa, chống viêm nhiễm. Tuy nhiên, chỉ có tác dụng tại chỗ tức thời, không làm búi trĩ co lên hay điều trị dứt điểm được.

2. Phương pháp điều trị ngoại khoa: Bao gồm can thiệp bằng dụng cụ, thủ thuật và phẫu thuật cắt bỏ búi trĩ

Các thủ thuật như chích xơ, thắt trĩ bằng vòng cao su hay quang đông hồng ngoại là những cách đơn giản để giảm lưu thông máu tới trĩ. Phương pháp này sẽ được thực hiện trong ngày, kéo dài khoảng 1-2 tiếng và có thể xuất viện ngay.

Phẫu thuật cắt trĩ: Một số các trường hợp bệnh nhân sẽ được chỉ định thực hiện phẫu thuật cắt trĩ. Nó sẽ bao gồm nhiều phương pháp khác nhau như phẫu thuật cắt khoanh niêm mạc da, phẫu thuật cắt đơn lẻ từng búi trĩ, khâu treo trĩ bằng tay,vv… Tùy thuộc vào từng phương pháp mà hiệu quả có thể khác nhau, có thể xử lý triệt để búi trĩ hoặc là thu nhỏ búi trĩ, treo búi trĩ lên ống hậu môn. 

Biến chứng của bệnh trĩ là rất hiếm, tuy nhiên nó có thể tái đi tái lại nhiều lần, khiến việc sinh hoạt trở nên khó khăn, phiền toái, người bệnh cũng trở nên tự ti, mặc cảm. Việc tự ý mua thuốc hoặc áp dụng theo dân gian có thể hiệu quả tuy nhiên không dễ dứt điểm. Do đó, bạn nên đến bệnh viện để các bác sĩ chỉ được được phương pháp điều trị tốt nhất.