Trà và cà phê, hai thức uống phổ biến từ lâu đã trở thành biểu tượng văn hóa của nhiều quốc gia. Mỗi loại sở hữu hương vị và đặc trưng riêng, mang đến cho người thưởng thức những trải nghiệm độc đáo. Có người yêu thích hương vị đậm đà, nồng nàn của cà phê, khơi dậy sự tỉnh táo và tập trung. Cũng có những người khác ưa chuộng vị thanh tao, nhẹ nhàng của trà, mang đến cảm giác thư giãn và bình yên. Vậy thực tế thì trà hay cà phê, thức uống nào tốt hơn? Hãy cùng tìm hiểu cụ thể hơn trong nội dung được chia sẻ tại bài viết sau!

>> Xem thêm: Saturex: giảm ảnh hưởng bởi Stress oxy hóa

Tổng quan về trà và cà phê

Trên thế giới, chỉ sau nước uống, trà là thức uống được ưa chuộng thứ hai. Được chế biến từ lá của cây trà (Camellia sinensis), trà mang đến hương vị thanh tao, đa dạng cùng những lợi ích sức khỏe tuyệt vời. Cây trà ưa thích khí hậu nhiệt đới, thường được trồng thành luống và tỉa cành để đạt năng suất cao. Trừ một số trà cổ thụ mọc tự nhiên ở vùng núi cao, đa phần trà có chiều cao trung bình từ 80 đến 100cm.

Cùng với trà, cà phê cũng là thức uống không thể thiếu trong đời sống hiện đại. Được tạo ra từ hạt cà phê rang xay, cà phê sở hữu hương vị đậm đà, lôi cuốn cùng khả năng đánh thức tinh thần hiệu quả. Trải qua thời gian, văn hóa cà phê ngày càng phong phú với nhiều hình thức pha chế độc đáo, từ cà phê Espresso mạnh mẽ đến cà phê sữa thơm béo hay latte ngọt ngào. Thông thường, cà phê có thể thưởng thức nóng hoặc lạnh, mang đến trải nghiệm vị giác đa dạng cho người dùng.

Tác dụng của trà và cà phê

Cà phê và trà là hai thức uống quen thuộc, được ưa chuộng trên toàn cầu. Trong đó, trà đen chiếm vị trí dẫn đầu với tỷ trọng tiêu thụ lên đến 78% tổng sản lượng trà. Tuy cùng mang đến những lợi ích cho sức khỏe, cà phê và trà vẫn sở hữu những điểm khác biệt thú vị, sẽ được phân tích chi tiết ngay dưới đây:

Hàm lượng caffein

Caffeine là chất kích thích được tiêu thụ nhiều nhất trên thế giới, có mặt trong nhiều loại đồ uống quen thuộc như cà phê và trà. Tiêu thụ caffeine có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh mãn tính, cải thiện tâm trạng và tăng cường sự tỉnh táo. Chất này hoạt động như chất kích thích mạnh mẽ cho hệ thần kinh trung ương, đồng thời được coi là chất tăng cường hiệu suất thể thao, có thể giúp cải thiện sức bền lên đến 12%. Ngoài ra, caffeine còn giúp cải thiện sự tỉnh táo, từ đó nâng cao hiệu suất làm việc. Minh chứng là một cứu được thực hiện trên 48 người cho thấy, sau khi uống đồ uống chứa 75-150mg caffeine, họ có tốc độ phản ứng, khả năng ghi nhớ và xử lý thông tin tốt hơn so với nhóm đối chứng.

Đặc biệt, không ít nghiên cứu khác cũng chỉ ra rằng caffeine có thể:

• Giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 bằng cách cải thiện độ nhạy cảm insulin trong cơ thể.
• Chống lại chứng mất trí, Alzheimer, bệnh gan nhiễm mỡ.

Vậy hàm lượng caffeine có nhiều hơn trong trà hay cà phê? Nếu đặt lên bàn cân so sánh, mặc dù caffeine trong mỗi thức uống có thể thay đổi tùy theo thời gian pha, khẩu phần hoặc phương pháp pha chế nhưng cà phê thường chứa gấp đôi lượng caffeine so với một phần trà có dung tích tương tự. Một cốc cà phê 240ml chứa trung bình 95mg caffeine, trong khi trà đen cùng dung tích có 47mg.

Chất chống oxy hóa

Chất chống oxy hóa là hợp chất giúp bảo vệ cơ thể khỏi tác hại của các gốc tự do, cho phép giảm nguy cơ mắc một số bệnh mãn tính. Cả trà và cà phê đều là nguồn cung cấp dồi dào polyphenol – nhóm chất chống oxy hóa chính, góp phần tạo nên hương vị đặc trưng và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Theo các nghiên cứu, hợp chất theaflavin và thearubigins trong trà đen đã được chứng minh khả năng ức chế và tiêu diệt tế bào ung thư phổi, ruột kết và bạch cầu trong ống nghiệm. Bên cạnh đó, hàm lượng CGA dồi dào trong cà phê đóng vai trò kìm hãm sự phát triển của tế bào ung thư, đặc biệt là ung thư đường tiêu hóa hoặc gan.

Ngoài ung thư, polyphenol – hợp chất trong cà phê và trà – còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe tim mạch bao gồm: 

• Giãn mạch máu: Polyphenol giúp thư giãn mạch máu, cải thiện tình trạng huyết áp cao.
• Chống hình thành mạch máu mới: Ức chế quá trình hình thành các mạch máu mới nuôi dưỡng tế bào ung thư.
• Ngăn ngừa xơ vữa động mạch: Hạn chế sự hình thành mảng bám trong lòng mạch máu, giảm nguy cơ đau tim và đột quỵ.

Tăng cường năng lượng

Nhờ hàm lượng caffeine dồi dào, cà phê mang đến nguồn năng lượng tuyệt vời cho cơ thể, giúp bạn tỉnh táo và giảm bớt mệt mỏi. Caffeine hoạt động bằng cách ức chế adenosine, một chất dẫn truyền thần kinh gây buồn ngủ, đồng thời thúc đẩy sản xuất dopamine – “chất dẫn truyền thần kinh hạnh phúc”. Dopamine không chỉ mang lại cảm giác hưng phấn, sảng khoái mà còn tác động tích cực đến hệ thần kinh và não bộ, góp phần tăng cường khả năng tập trung và ghi nhớ. Hiệu quả của cà phê diễn ra khá nhanh chóng. Sau khi tiêu thụ, 99% lượng caffeine được hấp thu vào cơ thể trong vòng 45 phút và nồng độ caffeine trong máu đạt đỉnh chỉ sau 15 phút. Nhờ vậy, bạn có thể cảm nhận sự tỉnh táo và gia tăng năng lượng một cách rõ rệt.

Tuy lượng caffeine thấp hơn cà phê, trà lại chứa dồi dào L-theanine, một chất chống oxy hóa mạnh mẽ giúp kích thích não bộ. Khác với caffeine, L-theanine mang đến tác dụng giảm căng thẳng bằng cách tăng sóng não alpha, giúp cơ thể bình tĩnh và thư giãn. Nhờ vậy, trà mang đến trạng thái tinh thần thoải mái nhưng tỉnh táo, hoàn toàn trái ngược với sự kích thích do caffeine trong cà phê gây ra. Các nghiên cứu khoa học đã chứng minh rằng kết hợp L-theanine từ trà với caffeine giúp duy trì sự tỉnh táo, tập trung, chú ý và minh mẫn hiệu quả.

Hiệu quả giảm cân

Cà phê với hàm lượng caffeine cao nên được đánh giá là thức uống hỗ trợ đắc lực trong hành trình giảm cân của nhiều người. Caffeine có khả năng thúc đẩy cơ thể đốt cháy calo từ 3% đến 13%, hiệu quả này kéo dài đến 3 giờ sau khi thưởng thức. Đặc biệt, cà phê còn sở hữu đặc tính đốt cháy chất béo thông qua cơ chế ức chế sản xuất tế bào mỡ. Nghiên cứu trên 455 người cho thấy việc tiêu thụ cà phê thường xuyên có liên quan mật thiết đến việc giảm lượng mỡ thừa trong cơ thể. Khả năng hỗ trợ giảm cân và chuyển hóa chất béo của cà phê cũng được khẳng định qua 12 nghiên cứu trên chuột, với tác nhân chính là axit chlorogenic.

Bên cạnh đó, trà cũng là một thức uống tuyệt vời cho kế hoạch giảm cân nhờ vào hàm lượng polyphenol dồi dào, đặc biệt là theaflavin. Chất này có tác dụng ức chế lipase tụy – enzyme đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa chất béo. Các nghiên cứu khoa học đã chứng minh polyphenol trong trà có khả năng giảm nồng độ lipid trong máu, hạn chế sự gia tăng cân nặng, thậm chí hiệu quả cả khi đối tượng nghiên cứu sử dụng chế độ ăn nhiều chất béo.

Trà và cafe cái nào tốt hơn?

Trên thực tế, khó có thể khẳng định trà và cà phê cái nào tốt hơn bởi cả hai thức uống này đều mang đến những lợi ích riêng biệt cho sức khỏe. Thêm vào đó, nhiều chuyên gia còn chỉ ra rằng kết hợp cả hai có thể mang lại hiệu quả gấp đôi so với việc thưởng thức từng loại riêng lẻ. Cụ thể theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí PLOS Medicine vào tháng 11 năm 2021 bởi nhóm nghiên cứu từ Đại học Y Thiên Tân, việc kết hợp trà và cà phê có thể giúp giảm thiểu nguy cơ đột quỵ và chứng mất trí nhớ. Nghiên cứu đã theo dõi hơn 365.000 người tham gia trong độ tuổi 50-74 trong 10-14 năm và ghi nhận uống 2-3 tách cà phê cùng với 2-3 tách trà mỗi ngày có thể giúp giảm 32% nguy cơ đột quỵ và 28% nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ.

Lý giải cho tác dụng này, các nhà khoa học tin rằng sự kết hợp giữa các hợp chất có lợi trong cà phê và trà đóng vai trò quan trọng. Cà phê chứa polyphenol và các hợp chất hoạt tính sinh học khác tăng cường sức khỏe, trong khi trà giàu caffeine, catechin polyphenol và flavonoid có tác dụng bảo vệ thần kinh, chống stress oxy hóa và chống viêm. Sự kết hợp đa dạng các chất chống oxy hóa và thành phần sinh học từ cả hai loại đồ uống có thể mang lại hiệu quả bảo vệ tối ưu. Hơn nữa, cà phê và trà còn sở hữu hàm lượng polyphenol đặc trưng: cà phê giàu axit hydroxycinnamic và trà dồi dào catechin. Những hợp chất này có tiềm năng cải thiện chức năng nội mô, tăng cường khả năng kháng insulin và chống viêm, góp phần giảm thiểu nguy cơ đột quỵ và mất trí nhớ.

Lưu ý khi uống trà, cà phê

Dù là cà phê được ưa chuộng hơn ở phương Tây hay trà được yêu thích tại châu Á, cả hai thức uống này khi sử dụng với lượng vừa phải đều mang lại lợi ích cho sức khỏe và tuổi thọ. Do đó, để tận dụng tối đa lợi ích và hạn chế tác hại, cần lưu ý một số điểm sau:

• Đối với trà: Người dùng nên uống trà 1-2 lần mỗi ngày, tránh uống trà đặc và kiểm soát lượng pha ở mức 2-3 gam mỗi lần. Ngoài ra, bạn nên hẹn chế uống trà khi đang mang thai ( nhất là trong 3 tháng đầu thai kỳ), có kinh nguyệt, sau khi say rượu, khi bụng đói hoặc trước và sau bữa ăn.
• Đối với cà phê: Bạn nên uống 3-5 tách cà phê tiêu chuẩn (75-100 ml) mỗi ngày để mang lại lợi ích sức khỏe tối ưu và giảm nguy cơ mắc bệnh mãn tính. Tuy nhiên, người lớn không nên tiêu thụ quá 400 mg caffeine/ngày (khoảng 240 ml cà phê) vì có thể gây ra nhiều tác dụng phụ do lượng caffeine quá cao. Đặc biệt, bạn cũng nên chế cho thêm đường vào cà phê vì mặc dù tạo vị ngon nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ béo phì, tiểu đường.

Trà và cafe cái nào tốt hơn là câu hỏi khó lòng giải đáp một cách chắc chắn bởi việc lựa chọn giữa hai thức uống này phụ thuộc vào sở thích cá nhân, mục đích sử dụng và tình trạng sức khỏe của mỗi người. Cả hai loại đều mang lại những lợi ích nhất định cho sức khỏe, tuy nhiên cũng có những lưu ý cần quan tâm khi sử dụng. Do đó, thay vì so sánh “cái nào tốt hơn”, bạn nên lắng nghe cơ thể và lựa chọn thức uống phù hợp với bản thân. Ngoài ra, người dùng cũng có thể thưởng thức kết hợp trà và cà phê với lượng vừa đủ để tận hưởng hương vị thơm ngon và những lợi ích tuyệt vời mà cả hai mang lại.