Được mệnh danh là “Hòn ngọc Ấn Độ Dương”, Sri Lanka không chỉ nổi tiếng với những đồn điền chè xanh trải dài mà còn làm say lòng du khách bởi nền văn hóa đặc sắc cùng bề dày lịch sử lâu đời. Trong số đó, trà Sri Lanka được xem là một trong những niềm tự hào nổi bật của người dân nơi đây. Trà Sri Lanka đã và đang chinh phục cả những thực khách khó tính nhất trên thế giới bởi hương vị độc đáo, đậm đà khó quên cùng những lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe. 

Lịch sử trà Sri Lanka

Lịch sử trà Ceylon bắt đầu từ hơn hai thế kỷ trước, dưới thời kỳ thuộc địa Anh ở Sri Lanka. Ban đầu, cây trà được đưa đến từ Trung Quốc vào năm 1824, trồng trong Vườn Bách thảo Hoàng gia Peradeniya với mục đích phi thương mại. Sau đó, nhiều giống trà khác từ Assam và Calcutta cũng được đưa vào trồng thử nghiệm. Tuy nhiên, bước ngoặt thực sự của ngành trà Ceylon lại đến từ sự sụp đổ của ngành cà phê do bệnh gỉ sắt vào năm 1869. Kể từ đó, Sri Lanka chuyển hướng sang trồng trà hàng loạt.

James Taylor, một người Scotland, đã tiên phong trong việc trồng trà thương mại ở Sri Lanka. Ông bắt đầu với một đồn điền nhỏ 19 mẫu Anh ở Loolecondera vào năm 1867, sau đó mở rộng sang các khu vực lân cận. Năm 1872, nhà máy trà Loolecondera được thành lập và lô trà Ceylon đầu tiên đã được gửi đến London vào năm 1875. Sự phổ biến của trà Ceylon tăng vọt, dẫn đến việc thành lập Cuộc Đấu giá Trà Colombo năm 1883, hiện là cuộc đấu giá trà lâu đời và lớn nhất thế giới. 

Nhu cầu lớn từ nước ngoài cũng đã thúc đẩy sản lượng trà Ceylon tăng mạnh, đạt hơn 100.000 tấn vào năm 1927. Sự phát triển của ngành trà cũng kéo theo sự phát triển của cơ sở hạ tầng, đặc biệt là hệ thống đường sắt miền núi và Viện Nghiên cứu Trà. Nhờ đó, Sri Lanka đã trở thành nước xuất khẩu trà lớn nhất thế giới vào năm 1965. Ngày nay, Trà Ceylon đáp ứng 10% nhu cầu trà toàn cầu, từ người uống trà thông thường đến những người sành trà

Các vùng trồng trà nổi tiếng tại Sri Lanka

Sri Lanka, với bảy vùng khí hậu đa dạng, là nơi sản sinh ra những loại trà mang hương vị đặc trưng riêng biệt. Từ Sabaragamuwa biến đổi đến Ruhuna đậm đà, mỗi vùng đều có những nét độc đáo riêng: 

• Sabaragamuwa, vùng đất của sự đa dạng, sở hữu những cây trà phát triển nhanh với lá dài, cho ra loại trà màu hổ phách với hương caramel ngọt ngào. Khác với Ruhuna, trà Sabaragamuwa ít chịu ảnh hưởng của gió mùa, mang đến hương vị đậm đà đặc trưng.
• Kandy, cố đô cổ kính, là cái nôi của trà Sri Lanka. Trà Kandy, trồng trên những đồn điền cao nguyên, có hương vị đậm đà, lý tưởng khi thưởng thức cùng sữa.
• Dimbulla, vùng đất nổi tiếng với trà Ceylon, mang đến những loại trà đa dạng, từ đậm đà đến tinh tế, nhờ vào khí hậu mát mẻ và mưa gió mùa.
• Uva, khu vực của những loại trà độc đáo, được trồng trên sườn núi phía đông, thường được sử dụng trong các hỗn hợp trà khác nhau.
• Uda Pussellawa, vùng của hai mùa trà chất lượng, mang đến những loại trà có màu hồng đặc trưng và hương vị tinh tế.
• Nuwara Eliya, sở hữu đất cao nguyên độc đáo, sản sinh ra những loại trà mang hương thơm của cây bách xù và bạc hà. Trà Nuwara Eliya, được ví như Champagne của trà Ceylon, có hương vị êm dịu và có thể thưởng thức lạnh.
• Ruhuna, vùng đất thấp phía nam, lại là nơi sản sinh ra những loại trà đặc biệt. Với điều kiện đất đai đặc biệt, trà Ruhuna có màu đen và hương vị đậm đà, hoàn hảo cho những ai yêu thích trà đặc và ngọt.

Những loại trà Sri Lanka nổi tiếng 

Sri Lanka, trước đây được gọi là Ceylon, là một quốc đảo nổi tiếng với những loại trà hảo hạng. Trà Ceylon được yêu thích trên toàn thế giới nhờ hương vị đậm đà, màu nước nâu đỏ sóng sánh và hương thơm đặc trưng. Một số loại trà Sri Lanka nổi tiếng bao gồm:

Trà Đen

Trà đen Sri Lanka nổi tiếng là loại trà sạch nhất, hoàn toàn không chứa thuốc trừ sâu hay chất phụ gia độc hại. Quy trình sản xuất trà đen đòi hỏi sự tỉ mỉ và kỹ năng cao. Những nữ công nhân lành nghề sẽ cẩn thận hái bằng tay từng búp trà non, chỉ chọn hai lá và một mầm. Sau đó, lá trà trải qua các bước làm héo, cuộn, lên men, sấy khô và sàng lọc. Quá trình sàng lọc này giúp phân loại lá trà thành nhiều cấp độ khác nhau, từ Orange Pekoe với lá lớn nhất đến các cấp độ nhỏ hơn, mỗi loại mang màu sắc và hương vị đặc trưng riêng.

Trà xanh

Trà xanh Ceylon đang ngày càng được yêu thích trên toàn cầu. Khác với trà đen, trà xanh không trải qua quá trình lên men, giúp giữ nguyên các chất chống oxy hóa quý giá. Lá trà xanh được hái, làm héo, sấy khô, cuộn và cuối cùng là sàng lọc. Trà xanh Ceylon không chỉ tinh khiết và sạch như trà đen mà còn mang đến hương vị tươi mát và đa dạng. Bạn có thể khám phá nhiều loại trà xanh thú vị tại Sri Lanka, từ trà lá xanh nguyên chất đến các loại trà xanh kết hợp với hoa nhài, bạc hà, sả, mang đến trải nghiệm vị giác độc đáo.

Trà trắng

Trà trắng là loại trà độc đáo và đắt giá nhất của Sri Lanka. Sự đặc biệt của trà trắng nằm ở cách thu hoạch tỉ mỉ và công phu. Thông thường chỉ những mầm non tinh khôi được hái vào lúc bình minh mới đủ điều kiện để tạo nên loại trà này. Ngoài ra, trà trắng cũng không trải qua quá trình lên men và được cuộn bằng tay từng chiếc một, trở thành loại trà duy nhất hoàn toàn được làm thủ công. Với màu sắc tinh tế, hương vị nhẹ nhàng, ít caffeine và giàu chất chống oxy hóa, trà trắng “Silver Tips” xứng đáng là một trong những loại trà tốt cho sức khỏe nhất. Nếu ghé tới Sri Lanka, bạn có thể tìm thấy trà trắng dưới dạng lá rời hoặc túi hình kim tự tháp tại các cửa hàng trà trên khắp đất nước. 

Lợi ích của trà Sri Lanka đối với sức khoẻ

Bên cạnh hương vị độc đáo, trà Sri Lanka còn chứa đựng nhiều lợi ích sức khỏe tuyệt vời. Với hàm lượng chất chống oxy hóa cao, một số loại trà của quốc đảo này có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ tim mạch và thậm chí hỗ trợ ngăn ngừa ung thư. 

Hỗ trợ giảm cân

Trà Sri Lanka không chỉ là một thức uống thơm ngon mà còn là một trợ thủ đắc lực cho quá trình giảm cân. Khác với nhiều loại trà khác, trà Sri Lanka tăng cường trao đổi chất, giúp cơ thể đốt cháy mỡ thừa nhanh chóng và hiệu quả hơn. Đặc biệt, trà xanh Ceylon đã được chứng minh là có khả năng giảm đáng kể trọng lượng cơ thể và vòng eo nhờ chiết xuất trà xanh AR25, một chất chống béo phì tự nhiên. AR25 không chỉ giảm hấp thụ chất béo trong đường tiêu hóa mà còn kích thích quá trình sinh nhiệt, giải phóng năng lượng thông qua sản sinh nhiệt, góp phần đốt cháy calo dư thừa.

Tốt cho da

Trà Sri Lanka không chỉ tốt cho vóc dáng mà còn là “thần dược” cho làn da. Lịch sử ghi nhận con người đã sử dụng trà xanh để chữa bệnh và giải độc từ hàng ngàn năm trước. Ngày nay, khoa học đã chứng minh trà xanh Sri Lanka giàu chất chống oxy hóa và kháng khuẩn, giúp giảm mất collagen, cải thiện độ đàn hồi và giữ cho da căng mịn. Trà đen Ceylon cũng không kém phần quan trọng với ba loại vitamin thiết yếu cho da là B2, C và E. Trong đó, vitamin nhóm B thúc đẩy sản sinh tế bào da mới, vitamin C và E chống lại tổn thương oxy hóa, ngăn ngừa lão hóa sớm.

Cải thiện chức năng tim

Uống trà Sri Lanka thường xuyên còn mang lại lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe tim mạch. Hàm lượng kali cao trong trà Sri Lanka giúp giảm cholesterol, giãn nở tĩnh mạch và động mạch, từ đó giảm huyết áp và giảm tải cho tim. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa việc uống trà và sức khỏe tim mạch tốt. Đặc biệt, trà Sri Lanka còn được cho là có khả năng giảm nguy cơ đột quỵ nhờ catechin và kali, giúp tăng cường động mạch và giảm huyết áp. Việc thường xuyên thưởng thức trà Sri Lanka không chỉ là một thói quen thư giãn mà còn là cách bảo vệ sức khỏe toàn diện.

Ngăn ngừa Alzheimer

Trà trắng Ceylon nổi tiếng với khả năng tăng cường chức năng não, một phần nhờ vào đặc tính chống viêm mạnh mẽ. Các hợp chất trong trà trắng có khả năng ức chế các phản ứng viêm trong não, bảo vệ các tế bào thần kinh khỏi tổn thương. Hơn nữa, trà trắng Ceylon còn ngăn chặn sự tích tụ của các protein beta-amyloid và tau, những protein được cho là nguyên nhân chính gây ra bệnh Alzheimer. Đặc biệt, lợi ích này càng rõ rệt hơn ở những người mang gen APOE e4, một yếu tố di truyền làm tăng nguy cơ mắc bệnh Alzheimer. Ngoài ra, L-theanine, một hợp chất có trong trà trắng, kích thích sản xuất GABA, một chất dẫn truyền thần kinh quan trọng giúp thư giãn, giảm căng thẳng và lo âu, từ đó góp phần bảo vệ sức khỏe não bộ.

Ngăn ngừa, hỗ trợ điều chỉnh bệnh tiểu đường

Một trong những lợi ích ít được biết đến của trà Sri Lanka, bao gồm cả trà đen và trà trắng, là khả năng hỗ trợ ngăn ngừa và kiểm soát bệnh tiểu đường. Các hợp chất trong trà Sri Lanka, đặc biệt là polyphenol, có tác dụng điều hòa insulin và lượng đường trong máu. Chúng giúp tăng cường độ nhạy cảm của tế bào với insulin, hormone chịu trách nhiệm đưa đường từ máu vào tế bào để tạo năng lượng. Nhờ đó, trà Sri Lanka có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường ở những người khỏe mạnh và ổn định đường huyết ở những người đã mắc bệnh. Hơn thế, trà Sri Lanka còn giúp giảm cholesterol xấu và huyết áp, những yếu tố nguy cơ quan trọng của bệnh tiểu đường và các bệnh tim mạch.

Khả năng phòng chống ung thư

Từ những năm 1980, giới khoa học đã đặc biệt quan tâm đến khả năng phòng chống ung thư của trà Sri Lanka , nhất là trà xanh. Mặc dù cơ chế sinh hóa chưa được hiểu rõ hoàn toàn, nhưng lợi ích của trà Sri Lanka trong việc giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư là không thể phủ nhận. Lý do là vì quá trình chế biến trà tạo ra các hợp chất như catechin, theaflavin và thearubigin, có khả năng chống ung thư, viêm nhiễm và béo phì. Đặc biệt, có những nghiên cứu đã chỉ ra rằng catechin trong trà Sri Lanka có thể ngăn chặn sự lây lan của tế bào ung thư vú. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng những kết quả này chủ yếu đến từ nghiên cứu trên động vật và tác dụng trên người vẫn cần được nghiên cứu thêm.

Trà Sri Lanka không chỉ là một thức uống, mà còn là một hành trình khám phá văn hóa và lịch sử phong phú của hòn đảo xinh đẹp này. Từ những đồi chè xanh đến hương vị độc đáo của từng loại trà, Sri Lanka đã dễ dàng chinh phục đông đảo khách du lịch từ nhiều quốc gia ghé tới. Đặc biệt với những ai yêu thích trà, Sri Lanka chắc chắn là một điểm đến không thể bỏ qua, nơi bạn có thể thưởng thức những tách trà thơm ngon và đắm mình trong không gian yên bình của những đồn điền trà truyền thống.