Stress oxy hóa gây ra rất nhiều vấn đề sức khỏe, góp phần vào cả sinh lý bệnh của tai biến mạch máu não dẫn đến nhiều tổn thương nghiêm trọng cho não bộ.

Tai biến mạch máu não hay đột quỵ do thiếu máu cục bộ chiếm phần lớn các trường hợp đột quỵ (khoảng 80 – 85%) và là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến những tổn thương thần kinh vĩnh viễn, gây tàn tật hoặc tử vong. Cơ chế bệnh sinh của tai biến mạch máu não rất phức tạp, trong đó stress oxy hóa góp một phần quan trọng. Sự mất cân bằng giữa gốc tự do và chất chống oxy hóa trong cơ thể gây ra stress oxy hóa làm cho các gốc tự do dư thừa có khả năng làm tổn thương các cấu trúc tế bào, bao gồm mạch máu não.

Ảnh hưởng của gốc tự do ROS trong tai biến mạch máu não

Các gốc oxy phản ứng mạnh (ROS), có thể hiểu nhanh là các gốc tự do có ảnh hưởng đáng kể đến tế bào, dẫn đến tổn thương mô và gây chết tế bào. Các ảnh hưởng này bao gồm peroxy hóa lipid, biến tính protein, bất hoạt enzyme, tổn thương acid nucleic và ADN, giải phóng ion Ca²⁺ từ kho dự trữ nội bào, tổn thương cấu trúc khung tế bào và hóa hướng động. Nhiều trong số đó là hệ quả của nồng độ các gốc tự do tăng cao vượt quá khả năng bảo vệ của các cơ chế chống oxy hóa.

Một trong những tổn thương mà gốc tự do gây ra cho não bộ là sự peroxy hóa lipid, dẫn đến hình thành một số chất gây độc với neuron và chất trắng, có khả năng kích hoạt chết tế bào theo chương trình. Ở những người bị đột quỵ, mức độ hoạt hóa phospholipase A2 và mức protein tương ứng trong huyết thanh cũng được nhận thấy gia tăng hơn bình thường.

Não bộ rất nhạy cảm với những tổn thương do gốc tự do gây ra. Các tế bào thần kinh cũng là mục tiêu của các gốc tự do ROS do nhiều yếu tố, như nồng độ cao các lipid bị peroxy hóa, nồng độ chất chống oxy hóa thấp, mức tiêu thụ oxy cao và hàm lượng sắt cao (hoạt động như chất oxy hóa trong điều kiện bệnh lý). Ngoài ra, những phản ứng oxy hóa liên quan đến dopamine và glutamine cũng xảy ra trong não.

Khi dòng máu và oxy cung cấp lên não bị tắc nghẽn hoặc sụt giảm nghiêm trọng sẽ dẫn dến tai biến mạch máu não hay đột quỵ do thiếu máu cục bộ. Sau khi tai biến mạch máu não, một loạt các phản ứng lại xảy ra làm tăng sản sinh gốc tự do ROS qua nhiều con đường khác nhau. Chức năng của tế bào thần kinh vì thế mà bị ảnh hưởng bởi sự thiếu hụt năng lượng ATP. Kết quả là kích hoạt nhiều enzyme hoạt động và phá hủy mô não.

Vai trò chất chống oxy hóa trong điều trị và phòng ngừa tai biến

Stress oxy hóa xảy ra trong và sau khi tai biến mạch máu não do sự tăng lên đáng kể của các gốc tự do khi thiếu máu não cục bộ làm mất cân bằng khả năng oxy hóa khử trong hệ thống chống oxy hóa nội sinh. Do đó, nhiều nghiên cứu đã tập trung vào việc đánh giá tác dụng điều trị của chất chống oxy hóa cho người bệnh tai biến.

Có ba chiến lược chính mà chất chống oxy hóa hoạt động mang lại:

• Ức chế sản xuất gốc tự do
• Dọn sạch sản xuất gốc tự do
• Tăng sự phân hủy gốc tự do

Các chiến lược chống oxy hóa có thể tập trung vào việc điều hòa tăng chất chống oxy hóa nội sinh hoặc cung cấp chất chống oxy hóa ngoại sinh. Nhiều kế hoạch sử dụng chất chống oxy hóa có tiềm năng mang lại lợi ích và hiệu quả đã được thực hiện trên động vật là tiền đề cho nhiều nghiên cứu lâm sàng hơn ở người. Việc sử dụng bổ sung các chất chống oxy hóa có thể trở thành một phương pháp hữu hiệu để cải thiện sức khỏe cho người bị tai biến mạch máu não, phòng tránh những biến chứng nghiêm trọng.

Giảm nguy cơ tai biến mạch máu não nhờ uống trà mỗi ngày

Nhiều nghiên cứu được thực hiện để đánh giá mối liên hệ giữa việc tiêu thụ trà và nguy cơ đột quỵ do thiếu máu cục bộ. Kết quả cho thấy những người uống trà lâu dài có thể giảm bớt nguy cơ bị thiếu máu não cục bộ nhờ vào hoạt tính chống oxy hóa, kháng viêm của các hợp chất flavonoid trong trà.

Thông thường, trà có thể được dùng dưới dạng trà xanh, trà đen hay trà ô long, tất cả đều có nguồn gốc từ lá của cây trà Camellia sinensis. Các loại trà này chỉ khác nhau về phương pháp chế biến, trong đó trà đen và trà xanh đều cho thấy lợi ích trong việc làm giảm nguy cơ đột quỵ hay tai biến mạch máu não.

Một nghiên cứu ở Trung Quốc đã cho thấy kết quả rằng nguy cơ đột quỵ do thiếu máu cục bộ thấp hơn đáng kể ở những người thường xuyên uống từ 1 – 2 tách trà mỗi ngày. Nhiều nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng khác trước đây cũng chỉ ra rằng uống trà giúp bảo vệ chống lại tai biến mạch máu não bằng cách ức chế sự tiến triển của xơ vữa động mạch trong động mạch não và động mạch cảnh trong.

Các nhà nghiên cứu suy đoán rằng chất chống oxy hóa EGCG hoặc theanine có khả năng là tác nhân ngăn ngừa các vấn đề ở động mạch. Theanine trong trà được hấp thu gần như 100% và đi qua hàng rào máu não giống như glutamine. Trong khi việc giải phóng glutamate lại có liên quan đến đột quỵ. Sự cạnh tranh giữa theanine với glutamine đã làm giảm giải phóng glutamate trong não.

Dược trà Saturex và khả năng chống oxy hóa mạnh, giúp ngăn ngừa tai biến mạch máu não

Để tăng cường khả năng chống oxy hóa, bảo vệ tế bào não, dược trà Saturex được nghiên cứu kết hợp 100% lá trà đen với thảo dược Satureja khuzestanica theo bài thuốc y học cổ truyền của người Ba Tư. Nghiên cứu lâm sàng cho thấy uống Saturex giúp tăng đến 44% khả năng chống stress oxy hóa sau 4 tuần sử dụng. Hoạt chất carvacrol trong trà và thảo dược của Saturex cũng được chứng minh là chất bảo vệ sức khỏe tim mạch hiệu quả, giúp ngăn chặn quá trình oxy hóa lipid, giảm xơ vữa động mạch, ngăn ngừa tai biến mạch máo não. Vậy nên, bạn có thể uống dược trà Saturex mỗi ngày để phòng ngừa đột quỵ cũng như các bệnh lý tim mạch khác, giảm nguy cơ mắc phải các hội chứng rối loạn chuyển hóa,… 

Cách dùng dược Saturex rất đơn giản, với dạng túi lọc bạn chỉ cần cho túi trà vào 500ml nước sôi và để 15 phút là có thể sử dụng ngay. Với người muốn tăng cường khả năng chống oxy hóa, phòng ngừa đột quỵ hay tai biến mạch máu não thì có thể uống 1 – 2 gói mỗi ngày sau khi ăn 30 phút.

Nguồn tham khảo

1. Oxidative stress and its role in the pathogenesis of ischaemic stroke https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19930058/ Ngày truy cập 15/10/2025
2. Oxidative Stress and the Use of Antioxidants in Stroke https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC4665418/ Ngày truy cập 15/10/2025
3. Oxidative stress as a bridge between age and stroke: A narrative review https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2667100X23000063 Ngày truy cập 15/10/2025
4. Tea consumption and risk of stroke: a dose-response meta-analysis of prospective studies https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3411099/ Ngày truy cập 15/10/2025
5. Tea Consumption and Ischemic Stroke Risk: A Case-Control Study in Southern China https://www.ahajournals.org/doi/full/10.1161/STROKEAHA.109.548586 Ngày truy cập 15/10/2025
6. Green, black tea can reduce stroke risk https://www.uclahealth.org/news/release/green-black-tea-can-reduce-stroke-risk Ngày truy cập 15/10/2025
7. The anti-inflammatory properties of Satureja khuzistanica Jamzad essential oil attenuate the effects of traumatic brain injuries in rats https://www.nature.com/articles/srep31866 Ngày truy cập 15/10/2025
8. Therapeutic application of carvacrol: A comprehensive review https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC9632228/ Ngày truy cập 15/10/2025