Đối với cấu trúc da, tác dụng của collagen vô cùng quan trọng trong việc duy trì độ đàn hồi, săn chắc. Do đó, nhiều sản phẩm collagen ra đời với quảng cáo về khả năng cải thiện tình trạng lão hóa. Sự thật có đúng như vậy hay không?

Collagen là một loại protein cấu trúc chính trong các mô, được tìm thấy trong da, tóc, móng tay, xương, gân, sụn và các mô liên kết khác. Collagen hoạt động với các chất khác, chẳng hạn như axit hyaluronic để duy trì độ đàn hồi, thể tích và độ ẩm của da. Cùng với đó, collagen cũng có tác dụng giúp tạo nên các protein như keratin hình thành nên da, tóc và móng.

Theo thời gian, quá trình lão gây ra tác động bất lợi đến mô liên kết trong da, dẫn đến suy giảm các sợi elastin, collagen tạo thành nếp nhăn trên da. Hơn nữa, lão hóa làm giảm sản xuất proteoglycan và glycosaminoglycan (như axit hyaluronic) trong da, sụn, khiến mô da yếu dần, mất đi tính toàn vẹn cũng như không giữ đủ độ ẩm, da trở nên khô hơn. Vậy tại sao uống collagen lại không có hiệu quả giảm nếp nhăn trực tiếp? Làm cách để có thể chống lão hóa toàn diện, cải thiện kết cấu bề mặt da khi bắt đầu có dấu hiệu tuổi tác? Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn cách thức hoạt động của các sản phẩm bổ sung qua bài viết sau đây để có cái nhìn khách quan hơn, từ đó đưa ra những lựa chọn phù hợp, hiệu quả với cơ thể.

Tác dụng của collagen trong cơ thể

Collagen chiếm khoảng 30% tổng lượng protein của cơ thể, được tạo thành từ nhiều loại axit amin nối lại với nhau. Vai trò chính của collagen là cung cấp cấu trúc, sức mạnh và hỗ trợ cho toàn bộ cơ thể.

Cụ thể, một số tác dụng tiêu biểu của collagen trong cơ thể là:

• Giúp hình thành các nguyên bào sợi trong lớp trung bì (lớp da ở giữa thượng bì và hạ bì), từ đó kích thích tế bào mới phát triển.
• Góp phần vào quá trình thay thế các tế bào da chết.
• Tạo thành lớp bảo vệ bên ngoài các cơ quan.
• Tạo nên cấu trúc, sức mạnh và độ đàn hồi cho làn da.
• Tham gia vào quá trình tạo thành cục máu đông.

Khi lớn tuổi, cơ thể có xu hướng sản xuất ít collagen hơn và lượng collagen hiện tại bị phân hủy với tốc độ nhanh hơn. Chất lượng collagen cũng thấp hơn so với khi còn trẻ tuổi. Ở phụ nữ, lượng collagen sẽ giảm đáng kể sau thời kỳ mãn kinh.

Sử dụng viên uống collagen có thực sự hiệu quả không?

Cơ thể không thể hấp thu collagene ở dạng toàn phần vì kích thước quá lớn. Khi bổ sung collagen qua đường tiêu hóa, cũng như bất kỳ phân tử protein nào, collagen cũng được phân hủy thành các đơn vị nhỏ hơn là axit amin. Do đó, viên uống collagen hay những thực phẩm tự nhiên giàu collagen cũng không trực tiếp làm tăng lượng collagen trong cơ thể.

Để cải thiện khả năng hấp thu qua đường tiêu hóa, các sản phẩm bổ sung collagen thường dùng dạng collagen peptide hoặc thủy phân, tức là những mảnh nhỏ của collagen thường chứa 2 hoặc 3 axit amin. Tuy nhiên, không có nhiều thử nghiệm đối chứng ngẫu nhiên về hiệu quả của các dạng viên uống bổ sung collagen. Nhìn chung, việc tiêu thụ collagen từ thực phẩm hay dạng uống bổ sung có thể cung cấp peptide cho bất kỳ nhu cầu nào trong cơ thể, cho collagen hoặc protein bất kỳ chứ không đảm bảo hướng đúng đến mục đích mong muốn.

Một vài nghiên cứu liên quan đến việc đánh giá tác dụng của collagen qua dạng sản phẩm uống bổ sung:

• Một đánh giá và phân tích 19 nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Da liễu Quốc tế với 1.125 người tham gia. Kết quả cho thấy những người sử dụng sản phẩm bổ sung collagen đã nhận thấy sự cải thiện về độ săn chắc, mềm mại và độ ẩm của da, nếp nhăn mờ hơn. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu không rõ những lợi ích có thực sự đến từ collagen hay không. Bởi vì các sản phẩm bổ sung collagen trên thị trường dùng trong thử nghiệm đều không chỉ chứa mỗi collagen mà còn nhiều thành phần hoạt chất khác như vitamin, khoáng chất, chống chống oxy hóa, coenzym Q10, axit hyaluronic, chondroitin sulfate.
• Một số thử nghiệm ngẫu nhiên, có đối chứng cho thấy uống sản phẩm bổ sung collagen có hàm lượng cao các peptide prolylhydroxyproline và hydroxyprolylglycine có thể cải thiện độ ẩm, độ đàn hồi, nếp nhăn cũng như tình trạng thô ráp của da. Thế nhưng, vẫn cần có nhiều nghiên cứu lớn với chất lượng cao để đánh giá hiệu quả, mức độ an toàn của các sản phẩm trên thị trường khi dùng lâu dài.

Cải thiện collagen cho da lão hóa bằng cách nào?

Thực chất, da lão hóa còn mỏng dần đi do nhiều yếu tố. Ở phụ nữ độ dày của da có thể bị ảnh hưởng đáng kể bởi nồng độ nội tiết tố (hormone) liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt. Làn da sẽ mỏng nhất khi bắt đầu kỳ kinh, lúc lượng estrogen thấp nhất và độ dày tăng lên khi nồng độ hormone này tăng.

Ngược lại, quá trình lão hóa cũng góp phần làm thay đổi các nội tiết tố trên. Trong thời kỳ mãn kinh, khi nồng độ estradiol (estrogen E2) giảm làm cho độ dày của da giảm hơn 1% mỗi năm trong 5 năm đầu tiên, trong khi collagen giảm đi 2% mỗi năm. Nếp nhăn xuất hiện do độ đàn hồi giảm thứ phát khi mất bớt mô liên kết, các mô này cũng giảm khoảng 1,5% mỗi năm. Mặt khác, lý do làn da ở khuôn mặt xuất hiện dấu hiệu lão hóa nhiều hơn so với ngực hay đùi là các thụ thể estrogen ở vùng mặt nhiều hơn những vị trí khác.

Ngoài ra, các yếu tố lối sống cũng góp phần thúc đẩy tốc độ lão hóa. Hút thuốc và tiếp xúc với tia cực tím (UV) làm giải phóng các cytokine gây viêm gây tổn thương trực tiếp đến da bằng cách biến đổi mạch máu và phân hủy collagen.

Như vậy, để cải thiện tình trạng lão hóa da một cách toàn diện, tăng cường độ đàn hồi, giữ ẩm cho da thì bạn cần kết hợp nhiều biện pháp thay vì chỉ đơn giản là bổ sung mỗi collagen. Một nghiên cứu về sản phẩm dùng estradiol dạng bôi trên da mặt trong 24 tháng đã cho thấy sự gia tăng đáng kể về độ dày của da cũng như làm giảm nếp nhăn. Sử dụng estradiol 0,01% kết hợp cùng axit glycolic 15% sẽ làm tăng độ dày biểu bì da tốt hơn so với việc chỉ dùng một trong hai loại riêng lẻ.

Cân bằng nội tiết tố nữ, tăng cường tác dụng của collagen để cải thiện da lão hóa

Với phụ nữ khi bắt đầu giai đoạn tiền mãn kinh sang mãn kinh rồi sau mãn kinh, nồng độ estrogen bị sụt giảm nghiêm trọng có thể gây ảnh hưởng xấu đến làn da. Khi đó, việc bổ sung các sản phẩm giúp cân bằng nội tiết tố nữ cùng với collagen và các hoạt chất cần thiết khác như chất chống oxy hóa, axit hyaluronic, ceramide… sẽ giúp làm tăng tác dụng cải thiện dấu hiệu lão hóa da một cách toàn diện.

Để tăng tác động của hormone estrogen đến đúng tề bào đích cần thiết, hoạt chất phyto-SERM hay chất điều biến chọc lọc thụ thể estrogen có nguồn gốc thực vật sẽ giúp bạn đạt được kết quả tốt hơn. DT56a (Femarelle) là loại phyto-SERM đã được công nhận hiện nay dùng để giải quyết các vấn đề do thiếu hụt estrogen gây ra trước, trong và sau mãn kinh. Nhờ khả năng tác động tương tự như estrogen trên các thụ thể chọn lọc cần thiết mà Femarelle có khả năng làm tăng hiệu quả hấp thu collagen thêm nhiều lần. Bên cạnh đó, bạn có thể bổ sung thêm các thành phần cần thiết khác như chất chống oxy hóa, axit hyaluronic để cộng hưởng tác dụng của collagen, giúp bảo vệ cũng như tái tạo kết cấu da hiệu quả.

Nguồn tham khảo

1. Considering collagen drinks and supplements? https://www.health.harvard.edu/blog/considering-collagen-drinks-and-supplements-202304122911 Ngày truy cập 26/10/2024
2. Collagen https://my.clevelandclinic.org/health/articles/23089-collagen Ngày truy cập 26/10/2024
3. Collagen Supplements for Aging and Wrinkles: A Paradigm Shift in the Fields of Dermatology and Cosmetics https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8824545/ Ngày truy cập 26/10/2024
4. Does Estrogen Help Age Skin Better? https://www.urmc.rochester.edu/ob-gyn/ur-medicine-menopause-and-womens-health/menopause-blog/august-2015/does-estrogen-help-age-skin-better.aspx Ngày truy cập 26/10/2024
5. Collagen https://nutritionsource.hsph.harvard.edu/collagen/ Ngày truy cập 26/10/2024