Sỏi thận là bệnh lý có thể xuất hiện ở bất cứ ai, dù nam hay nữ, dù người già hay người trẻ. Tuy nhiên, cũng giống như một số bệnh lý khác, một số đối tượng dễ mắc sỏi thận hơn người khác. Việc nắm rõ được thông tin này sẽ giúp nhiều người chủ động phòng tránh sỏi thận hiệu quả ngay từ sớm, tránh để biến chứng nguy hiểm xảy ra. Vậy, sỏi thận dễ nhắm vào những người có đặc điểm gì, cùng tìm hiểu ngay. 

Đàn ông dễ bị sỏi thận hơn phụ nữ

Rất nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, nam giới có khả năng bị sỏi canxi oxalat monohydrate hơn nữ giới (nam chiếm 57,3% và nữ 47,1%). Song, hiện nay vẫn chưa thể tìm ra nguyên nhân giải thích được tại sao nam giới lại dễ bị sỏi thận hơn nữ giới. Một số người cho rằng, điều này có thể liên quan đến chế độ ăn. Cụ thể, nam giới thường có xu hướng ăn nhiều protein và muối, yếu tố làm tăng nguy cơ sỏi thận. 

Tuy nhiên, theo những dữ liệu đã phân tích, phụ nữ lại có nhiều khả năng bị sỏi apatit cacbonat hơn (nữ 16,2% và nam 7,8%) và sỏi struvite (nữ 10,6% và nam 3%). Ngoài ra, phụ nữ có nhiều khả năng bị sỏi thành phần hỗn hợp hơn (nữ 70,9% và nam 57%) và có nhiều khả năng có tiền sử nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI hơn)

Tiền sử gia đình mắc bệnh sỏi thận

Những người có người thân bị sỏi thận có nhiều khả năng phát triển bệnh này hơn với những người khác. Như vậy, có thể nói rằng, sỏi thận có tính di truyền. Tuy nhiên, nó không quyết định hoàn toàn việc một người nào đó bị sỏi thận, bởi các yếu tố khác có thể góp phần, chẳng hạn như chế độ ăn uống, nhiễm trùng đường tiết niệu và các tình trạng sức khỏe khác. 

Người uống ít nước

Sỏi thận được hình thành bởi sự kết hợp của chất khoáng và muối trong nước tiểu, tạo ra những cặn cứng bên trong thận. Ví dụ, sỏi canxi, loại sỏi phổ biến nhất, thường bao gồm canxi và oxalate bám vào mô thận. Điều này sẽ tăng lên khi bạn không uống đủ nước. Một khi lượng nước tiểu giảm, các khoáng chất này trở nên cô đặc hơn, khiến khả năng bám dính của nó cao hơn. 

Đây cũng là một nguyên nhân gây sỏi thận mà chúng ta hoàn toàn có thể ngăn ngừa chúng. Cụ thể, khi bạn càng uống nhiều nước, nước tiểu sẽ càng loãng. Điều này đồng nghĩa với việc, nồng độ canxi và các khoáng chất khác trong nước tiểu sẽ ít đi, làm giảm nguy cơ hình thành sỏi. Theo đó, lượng nước theo khuyến cáo là mỗi người cần uống từ 2-2,5 lít nước mỗi ngày, tùy thuộc vào tình trạng cá nhân. 

Người mắc một số bệnh lý

Thực tế, một số bệnh lý lại là nguyên nhân khiến người bệnh có khả năng phát triển sỏi thận nhiều hơn. Dưới đây là một số căn bệnh có khả năng dẫn đến hình thành sỏi trong thận. 

• Tắc nghẽn đường tiết niệu
• Viêm ruột mãn tính hoặc kéo dài
• Bệnh thận nang
• Cystin niệu
• Vấn đề về tiêu hóa hoặc có tiền sử phẫu thuật đường tiêu hóa
• Bệnh gút
• Tăng canxi niệu
• Cường cận giáp
• Béo phì
• UTI lặp đi lặp lại hoặc tái phát
• Nhiễm toan ống thận

Người đang dùng một số loại thuốc

Những ai dễ bị sỏi thận, đó là những người đang dùng một số loại thuốc nhất định. Theo đó, bạn có nhiều khả năng bị sỏi thận hơn nếu như dùng một hoặc nhiều loại thuốc trong một thời gian dài. 

• Thuốc lợi tiểu, thường được gọi là thuốc nước, giúp loại bỏ nước trong cơ thể bạn.
• Thuốc kháng axit dựa trên canxi
• Indinavir, một chất ức chế protease dùng để điều trị nhiễm HIV
• Topiramate, thuốc chống động kinh

Người có chế độ ăn uống thiếu khoa học

Nguyên nhân chính gây ra sỏi thận đó là cơ thể không đủ chất lỏng để loại bỏ các chất tạo tinh thể. Tuy nhiên, cũng có nhiều yếu tố khác nhau có thể dẫn đến bệnh lý này, chẳng hạn như:

• Ăn nhiều muối và đường: Không chỉ gây tăng cân, chế độ ăn uống của bạn cũng có thể liên quan đến việc hấp thụ các hóa chất trực tiếp góp phần hình thành sỏi thận. Thủ phạm phổ biến phải kể đến là fructose, được tìm thấy trong đường và si rô bắp có hàm lượng fructose cao. Ngoài ra, muối cũng là tác nhân làm tăng lượng canxi trong thận của bạn. 
• Ăn nhiều đạm động vật: Thịt đỏ, thịt gia cầm, trứng, sữa và hải sản cũng góp phần dẫn đến hình thành sỏi. Những loại thực phẩm này làm cho cơ thể bạn tạo ra nhiều axit uric hơn, đồng thời nó có thể lấy đi citrate, một chất giúp loại bỏ sỏi thận và có khả năng ngăn chặn những viên sỏi đang phát triển. 
• Ăn nhiều thực phẩm giàu oxalat: Không chỉ có những thực phẩm không lành mạnh mới gây ra vấn đề về thận. Oxalate, một chất được tìm thấy trong nhiều loại trái cây, rau và các loại hạt, có thể hình thành tinh thể. Một số loại có thể kể đến như sô cô la, quả hạch, củ cải, khoai lang, trà,vv…

Những người ở độ tuổi trung niên

Mặc dù sỏi thận có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi nhưng chúng thường xuất hiện ở độ tuổi từ 30 trở lên và nguy cơ mắc bệnh sẽ tăng lên khi bạn già đi. Được biết, độ tuổi hình thành sỏi trung bình ở nam giới là 44,8 tuổi và ở phụ nữ là 40,9 tuổi. 

Người ít vận động

Cùng với chế độ ăn uống kem, việc thiếu các hoạt động thể chất cũng khiến cho nhiều người có nguy cơ cao phát triển sỏi thận. Các nghiên cứu trước đây cho thấy, các hoạt động thể chất vừa có thể làm giảm vừa làm tăng nguy cơ mắc sỏi thận. Thiếu hoạt động thể chất sẽ dẫn đến phá vỡ sự cân bằng của cơ thể, làm suy giảm sự điều hòa canxi và các chất khoáng khác. Mặt khác, tập thể dục cũng giúp duy trì cân nặng khỏe mạnh đồng thời hỗ trợ ngăn ngừa hình thành sỏi thận. 

Yếu tố môi trường

Môi trường với những đặc điểm đặc trưng về khí hậu, loại công việc, tầng lớp kinh tế xã hội và địa lý có thể phối hợp với các yếu tố di truyền cơ bản để góp phần hình thành sỏi thận. Cụ thể, những người làm việc ở môi trường nắng nóng, mồ hôi ra nhiều khiến lượng nước tiểu bài tiết qua thận giảm đi, dẫn đến kết tinh thành các tinh thể sỏi. 

Bên cạnh đó, những người tiếp xúc với các hóa chất độc hại cũng dễ bị sỏi thận hơn. Một số các công việc có đặc thù này bao gồm công nhân sản xuất sơn, pin ắc quy, chế biến kim loại, những người làm việc phân loại bao bì nhựa,vv… Nếu làm việc trong môi trường này trong một thời gian dài, cộng thêm các yếu tố khác dễ gây ra sỏi thận, sỏi tiết niệu. 

Người thường xuyên bổ sung thực phẩm chức năng (chứa canxi)

Các nghiên cứu cho thấy, việc dung nạp canxi từ thực phẩm càng cao thì nguy cơ bị sỏi canxi càng thấp. Tuy nhiên, nếu sử dụng các loại thực phẩm chức năng cùng với chế độ ăn uống đã đủ canxi có thể làm tăng nguy cơ sỏi thận. 

Theo đó, canxi có trong thực phẩm sẽ liên kết với oxalate trong chế độ ăn uống sẽ được bài tiết qua phân mà không được hấp thu và thải ra dưới dạng tinh thể trong nước tiểu. Ngược lại, nếu chỉ bổ sung canxi một mình mà không có thức ăn, nó không thể liên kết với oxalate trong ruột. Khi đó, cả hai đều có sẵn để bài tiết qua nước tiểu và tạo thành tinh thể và sỏi. 

Ai dễ bị sỏi thận là một trong số những thắc mắc về bệnh sỏi thận phổ biến nhất mà không phải ai cũng biết được chính xác và đầy đủ câu trả lời. Vì vậy, hy vọng thông qua những thông tin hữu ích được chia sẻ ở trên, mọi người sẽ biết thêm được các nguyên nhân và yếu tố nguy cơ của bệnh sỏi thận. Từ đó, có thể chủ động thực hiện một số biện pháp để ngăn chặn sỏi thận hiệu quả hơn.