Để tránh xuất hiện các triệu chứng như đầy bụng, đau quặn hay đại tiện bất thường cũng như hỗ trợ điều trị bệnh, người bị đại tràng cần có một chế độ ăn kiêng phù hợp. Đồng thời, một số các loại thực phẩm cũng được các chuyên gia khuyến khích người bệnh nên ăn để mau chóng phục hồi và tăng cường sức khỏe cho hệ tiêu hóa.

Một số người có thể kiểm soát các triệu chứng và giảm viêm đại tràng bằng cách bổ sung các loại thực phẩm cụ thể. Tuy nhiên, chế độ ăn kiêng không hẳn là hiệu quả với tất cả những người mắc bệnh liên quan đến đại tràng. Do đó, việc quan trọng là xác định các triệu chứng cụ thể để tìm kiếm loại thực phẩm phù hợp nhất.

Vì sao người bị đại tràng cần quan tâm đến chế độ ăn uống?

Trong toàn bộ cơ quan của con người, đại tràng đóng một vai trò cực kỳ lớn. Phần lớn các thực phẩm đi qua đường tiêu hóa không bị hấp thụ lên men trong ruột kết là nhờ các vi khuẩn hữu ích sống ở đó. Nó tạo ra các chất dinh dưỡng như riboflavin và thiamine, đồng thời cũng tạo ra cả vitamin K cần thiết cho quá trình đông máu cũng như giảm thiểu tình trạng mất máu sau chấn thương. 

Ngoài việc hấp thụ các sản phẩm lên men lành mạnh, đại tràng còn nhận một nhiệm vụ to lớn khác, đó là tiết ra muối và nước từ phân, làm đông cứng lại để bạn có thể đi tiêu dễ dàng hơn. Tuy nhiên, đại tràng có thể gặp phải một số rắc rối như bị nhiễm trùng, rối loạn chức năng – cấu trúc hoặc bị kích thích. Đó là nguyên nhân dẫn đến các bệnh như Crohn, ung thư đại trực tràng, tắc nghẽn, sa tử cung và chảy máu trực tràng. Để giảm tỉ lệ này, đại tràng cần có có một chế độ ăn uống hợp lý. 

Xem thêm: Các bệnh đại tràng phổ biến: nguyên nhân & triệu chứng

Người bị đại tràng nên ăn gì, uống gì?

Ăn ít chất xơ

Đối với người bị đại tràng có triệu chứng tiêu chảy thường được khuyến cáo không nên ăn nhiều loại rau xanh chứa chất xơ, vì nó có thể gây cọ xát vào các vết viêm loét ở đại tràng. Thay vì rau xanh và ngũ cốc nguyên hạt, đều là các nguồn chứa chất xơ tốt, nên chọn ăn bánh mì trắng và gạo. Điều này sẽ phần nào hạn chế được tình trạng kích ứng đường tiêu hóa cũng như giúp thực phẩm dễ tiêu hơn. 

Các loại rau

Rau không chỉ cung cấp các chất thiết yếu như vitamin, khoáng chất mà còn chứa prebiotic, chất xơ có thể thúc đẩy sự phát triển của các vi khuẩn có lợi cho đường ruột khỏe mạnh. Tuy nhiên, không phải tất cả các loại rau đều tốt cho bệnh nhân đại tràng, nhất là thời kỳ bùng phát. Theo đó, người bệnh chỉ nên chọn các loại rau mềm, chứa nhiều chất xơ hòa tan, trừ rau họ cải để dung nạp tốt hơn. Chẳng hạn như cà rốt, bí xanh, khoai tây, bí đỏ, măng tây, khoai lang,vv…

Ăn trái cây

Hầu hết các loại trái cây đều là nguồn cung cấp chất xơ, chất chống oxy hóa và chất phytochemical tuyệt vời, tất cả đều có thể làm giảm nguy cơ mắc các vấn đề về tiêu hóa và ung thư ruột kết. Để dễ tiêu hóa hơn, người bệnh nên chọn ăn trái cây đóng hộp hoặc trái cây mềm, chẳng hạn như dưa lưới, chuối chín, táo gọt vỏ, dưa hấu. Với những loại trái cây có vỏ, tốt nhất nên gọt bỏ để giảm hàm lượng chất xơ, tốt hơn cho người bị đại tràng. 

Ăn các loại thịt nạc 

Một người bị các vấn đề về đại tràng cần đảm bảo thực đơn ăn uống mỗi ngày đủ chất đạm, nhất là trong thời gian bùng phát. Chất đạm hỗ trợ cho quá trình chữa bệnh, do đó cơ thể một người cần sử dụng nhiều protein hơn nếu đang bị bệnh viêm ruột. Khi đó, họ có thể chọn nguồn protein gồm các món thịt được nấu mềm và chín kỹ, chẳng hạn như gia cầm, thịt nhạc, thịt nguội ít natri và ít chất béo, trứng, đậu hũ, bơ hạt mịn.

Các loại cá tươi

Một số loại cá, chẳng hạn như cá trích, cá thu, cá hồi, cá mòi và cá ngừ, chứa nhiều axit béo omega-3, là nguồn thực phẩm giúp giảm viêm rất tốt. Điều này cực kỳ quan trọng bởi tình trạng viêm mãn tính gây ra sự thay đổi tế bào liên tục, được cho là có liên quan đến nhiều loại ung thư, bao gồm cả ung thư đại tràng. 

Dầu oliu

Dầu oliu là một loại chất béo lành mạnh chứa nhiều chất đóng vai trò trong việc ngăn ngừa hoặc điều trị ung thư đại trực tràng. Đây cũng là một nguồn thực phẩm tốt giúp cho việc tiêu thụ vitamin E và chất béo không bão hòa đơn dễ dàng, rất quan trọng đối với sức khỏe đường ruột. Bên cạnh đó, dầu oliu bao gồm các hợp chất phenolic như oleuropein, oleocanthal và hydroxytyrosol, đã được chứng minh là có khả năng chống lại sự lây lan của ung thư đại trực tràng

Uống nước lọc và các loại nước ép

Trong sổ tay người bị đại tràng nên ăn gì, uống gì, bên cạnh các loại thực phẩm tốt, người bệnh cũng cần nắm rõ việc mình nên uống những loại nước nào. Theo đó, để cải thiện tình trạng viêm, người bị đại tràng nên ưu tiên sử dụng các loại thức uống như nước lọc, nước dừa, nước ép cà rốt, nước ép cần tây, nước ép táo và một số loại trà thảo mộc như  trà hoa cúc, trà bạc hà, trà thì là,vv…

Nguyên tắc trong ăn uống người bị đại tràng cần thực hiện

Ăn ít rau chứa chất xơ và tinh bột

Như đã nói ở trên, ăn nhiều chất xơ không hề tốt cho người bị đại tràng, bởi nó có thể gây ra chướng bụng, đầy hơi và kích thích việc đi tiêu. Do đó, nên tránh các loại rau có hàm lượng chất xơ cao, điển hình như rau có màu xanh đậm như bắp cải, cải brussel và bông cải xanh. 

Bên cạnh đó, mặc dù có nhiều loại rau chứa chất xơ, vitamin, khoáng chất và chất phytochemical giúp tăng cường sức khỏe. Tuy nhiên, nếu tiêu thụ quá nhiều rau giàu tinh bột như khoai tây, ngô và đậu Hà Lan có thể làm tăng nguy cơ mắc tiểu đường loại 2. Đây không chỉ là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng mà còn là yếu tố nguy cơ gây ung thư đại tràng. 

Thức ăn được nấu chín kỹ

Người bị đại tràng cần thực hiện tốt nguyên tắc “ăn chín, uống sôi” để đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Đặc biệt, những người bị đại tràng viêm loét nên ăn thức ăn đã được nấu chín mềm hoặc nghiền nhỏ để dễ tiêu hóa hơn.

Bên cạnh đó, có một số nguyên tắc nhất định mà người bị đại tràng cần đặt ra cho bản thân để bảo vệ sức khỏe đại tràng. Cụ thể là ăn đúng bữa, đúng giờ, không ăn quá no, ăn chậm nhai kỹ và uống nước đúng cách.

Những thực phẩm người bị đại tràng cần tránh

Bên cạnh việc biết người bị đại tràng nên ăn gì, uống gì, người bệnh cũng cần tránh xa một số loại thực phẩm nhất định, nhất là trong các đợt bùng phát. Những thực phẩm và đồ uống này có thể gây khó chịu về tiêu hóa hoặc làm tăng tình trạng viêm. 

Các loại hạt nguyên hạt: Những loại hạt cứng như hạnh nhân, hạt hướng dương, quả óc chó là những loại thực phẩm mà người bị đại tràng nên hạn chế tiêu thụ. Nếu ăn nhiều những thức ăn cứng này vừa gây khó tiêu hóa vừa dễ gây tổn thương niêm mạc đại tràng. 

Các đồ ăn tanh sống: Người bị đại tràng có hệ tiêu hóa kém hơn so với người bình thường. Do đó, trong chế độ ăn hằng ngày nên tránh các loại đồ sống, chẳng hạn như trái cây, rau sống, gỏi sống, nem chua, tiết canh,vv…

Thực phẩm nhiều dầu mỡ: Để hạn chế tình trạng đầy hơi, chướng bụng ở những người bị đại tràng, cần biết kiểm soát các món ăn chiên xào, nhiều dầu mỡ. Thay vào đó, nên chọn các nguồn thức ăn dễ tiêu hóa hơn, chẳng hạn như luộc, hấp. 

Đồ ăn cay nóng: Không chỉ gây bùng phát trĩ, gây nổi mụn, nóng rát dạ dày, sở thích ăn đồ cay nóng phải khiến nhiều người khổ sở khi thành phần capsaicin có trong đó rất dễ làm rối loạn chức năng của đại tràng. Điều này góp phần gây kích thích các triệu chứng rối loạn tiêu hóa, từ đó dẫn đến sự lan nhanh hơn của tình trạng viêm loét. 

Thực phẩm chứa nhiều đường: Các loại bánh ngọt, kẹo và đồ uống có đường chính là thủ phạm gây ra một loạt các vấn đề trong đường ruột như co thắt đại tràng, khó tiêu và tiêu chảy. Đặc biệt, để ngăn ngừa bệnh trở nên nghiêm trọng hơn, người bị đại tràng cần tránh xa những loại thực phẩm này, bao gồm cả đường tự nhiên và đường nhân tạo như manitol, xylitol,vv… 

Người bị đại tràng nên ăn gì, uống gì là vấn đề cần được người bệnh quan tâm nhiều hơn. Việc xây dựng cho mình một chế độ ăn kiêng hợp lý, khoa học vừa giúp ngăn chặn sự phát phát các triệu chứng, vừa giúp bảo vệ sức khỏe đường ruột và đồng thời hỗ trợ tích cực cho việc điều trị về lâu dài. Đó là một điều mà bất cứ người bệnh đại tràng nào cũng cần ghi nhớ và thực hiện để sức khỏe được diễn tiến tốt hơn.