Những yếu tố lối sống, môi trường có thể tác động đến quá trình lão hóa dẫn đến tình trạng lão hóa sớm ở người trẻ ngày càng phổ biến. Khi tìm hiểu sâu về cơ chế lão hóa, có giả thuyết cho thấy lão hóa sớm có liên quan với stress oxy hóa mạn tính.

Theo thời gian, cơ thể chúng ta sẽ lão hóa tự nhiên theo từng giai đoạn độ tuổi. Tuy nhiên, một số người lại có tốc độ lão hóa nhanh hơn khiến cho ngoại hình trông “già” hơn độ tuổi thực tế. Tình trạng đó được gọi là lão hóa sớm và đáng lo là đang có xu hướng xảy ra ở người trẻ hiện nay. Vậy lý do lão hóa sớm từ đâu? Làm sao để giảm tốc độ lão hóa? Mời bạn cùng tìm hiểu thêm về tình trạng này qua bài viết dưới đây.

Dấu hiệu lão hóa sớm là gì?

Các dấu hiệu phổ biến cho thấy hiện tượng lão hóa sớm bao gồm:

• Xuất hiện các thay đổi trên da như có nếp nhăn, đốm đồi mồi, khô da, sạm da, tăng sắc tố da xung quanh vùng ngực và cảm giác da bị chảy xệ.
• Rụng tóc nhiều hoặc bạc tóc.
• Hóp má, mặt trở nên hốc hác hơn.

Không chỉ thay đổi về bên ngoài, những thay đổi bên trong cũng có thể xảy ra khi lão hóa, thường đi kèm với sự suy giảm chức năng sinh lý của cơ thể và làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Việc sử dụng các liệu pháp can thiệp để “xóa đi” các dấu hiệu lão hóa sớm như nâng cơ mặt, tái tạo bề mặt da… chỉ giúp cải thiện ngoại hình bên ngoài nhưng không giải quyết được nguyên nhân lão hóa bên trong.

Theo các nhà nghiên cứu, cả yếu tố di truyền và điều kiện môi trường đều tác động đến quá trình lão hóa. Thực tế, gene di truyền chỉ góp 25% vào quá trình lão hóa ở một người trong khi 75% còn lại là do ảnh hưởng từ các điều kiện môi trường liên quan đến yếu tố hành vi cá nhân.

Các nguyên nhân gây lão hóa sớm ở giới trẻ

Hầu hết các dấu hiệu lão hóa sớm nhận thấy được sẽ xuất hiện trên da trước. Nguyên nhân thường liên quan đến các yếu tố môi trường hoặc lối sống:

• Tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời. Tia cực tím (UV) và thời gian tiếp xúc với ánh nắng mặt trời khiến da lão hóa nhanh hơn so với tự nhiên. Tia UV gây tổn hại các tế bào da, góp phần gây ra những dấu hiệu da lão hóa sớm như xuất hiện đốm đồi mồi. Tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời cũng làm tăng nguy cơ ung thư da.

• Tia hồng ngoại và ánh sáng khả kiến năng lượng cao (HEV). Trong đó, HEV chính là ánh sáng xanh đến từ các thiết bị điện tử như ánh sáng màn hình điện thoại thông minh. Tia hồng ngoại tuy không nhìn thấy được nhưng có thể cảm nhận dưới dạng nhiệt lượng phát ra từ bước sóng ánh sáng này. Những dạng ánh sáng này góp phần gây ra 10% những thay đổi khác trên da, dù không làm tăng nguy cơ ung thư da nhưng ảnh hưởng đến collagen và độ đàn hồi của da.
• Hút thuốc. Các chất độc hại có trong thuốc lá có khả năng làm thay đổi các tế bào trong cơ thể. Chúng phá vỡ collagen và các sợi đàn hồi trong da, làm cho da bị chảy xệ, nhăn nheo và khuôn mặt trở nên hốc hác, gầy hóp.
• Chế độ ăn uống không lành mạnh. Một số nghiên cứu cho thấy chế độ ăn nhiều đường hoặc carbohydarte tinh chế có thể gây lão hóa sớm. Ngược lại, chế độ ăn nhiều trái cây, rau củ sẽ giúp ngăn ngừa những dấu hiệu da lão hóa sớm xảy ra.
• Uống rượu, bia. Uống quá nhiều rượu, bia có thể khiến cơ thể mất nước và làm tổn hại đến làn da theo thời gian, dẫn đến xuất hiện nhiều dấu hiệu lão hóa sớm.
• Thiếu ngủ. Ngủ không đủ giấc hoặc chất lượng giấc ngủ kém gây ra nhiều tác động đến cơ thể, bao gồm việc khiến các tế bào lão hóa nhanh hơn.
• Căng thẳng. Khi bị căng thẳng (stress), não sẽ phát tín hiệu để tăng tiết một loại hormone căng thẳng tên là cortisol. Cortisol lại ngăn chặn hoạt động của 2 chất giúp da căng mọng, đầy sức sống là hyluronan synthase và collgagen.

Lão hóa sớm ở giới trẻ ngày nay dần phổ biến hơn có vẻ liên quan nhiều đến tình trạng căng thẳng do có rất nhiều áp lực trong cuộc sống, từ đó ảnh hưởng đến các khía cạnh khác như chất lượng giấc ngủ, chế độ ăn uống…

Vai trò của stress oxy hóa trong quá trình lão hóa

Cơ chế chính xác của quá trình lão hóa do stress oxy hóa vẫn chưa rõ ràng nhưng giả thuyết cho rằng các tổn thương chức năng liên quan đến sự già hóa là do tích tụ thương tổn oxy hóa đối với các đại phân tử (lipid, ADN và protein) bởi các gốc tự do gây ra.

Khi xem xét mối liên hệ giữa stress oxy hóa, phản ứng viêm và lão hóa thì một giả thuyết được đưa ra như sau: lão hóa là tình trạng mất cân bằng nội môi do stress oxy hóa mạn tính gây ảnh hưởng đặc biệt đến các hệ thống điều hòa như hệ thần kinh, nội tiết và miễn dịch. Sau đó, sự kích hoạt của hệ miễn dịch làm tăng phản ứng viêm và tạo ra một vòng tròn tác động qua lại khi stress oxy hóa mạn tính và viêm ảnh hưởng lẫn nhau, làm tăng tỷ lệ mắc bệnh liên quan đến tuổi tác.

Để trì hoãn sự bắt đầu và tốc độ lão hóa, nhiều nghiên cứu đã được thực hiện nhằm đánh giá lợi ích của việc bổ sung chất chống oxy hóa tự nhiên thông qua chế độ ăn uống để trung hòa các gốc tự do, làm giảm tác động có hại cúa gốc tự do lên các tế bào và cơ quan. Một số hợp chất chống oxy hóa đã mang lại nhiều tác dụng chống lão hóa như mong muốn.

Các chất chống oxy hóa tự nhiên ngoại sinh thường là các thành phần hóa thực vật có trong các loại trái cây, rau củ, thảo dược… Các nguồn cung cấp chất chống oxy hóa này rất cần thiết cho cơ thể để ngăn chặn tác động của stress oxy hóa. Hợp chất chống oxy hóa chủ yếu là phenolic, vitamin và các flavonoid trong thực vật có tác dụng làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đái tháo đường và nhiều bệnh lý khác. Đồng thời, các chất chống oxy hóa này còn đóng vai trò quan trọng trong việc làm chậm quá trình lão hóa.

Nếu muốn bổ sung thêm các hợp chất có khả năng chống oxy hóa cao, bạn có thể sử dụng dược trà Saturex mỗi ngày bên cạnh chế độ ăn uống, lối sống lành mạnh để giảm thiểu tác hại từ stress oxy hóa, ngăn ngừa tiến triển của quá trình lão hóa. Saturex là một loại trà thảo dược với 100% nguyên liệu từ thiên nhiên, gồm lá trà đen kết hợp với lá, hoa thảo dược Satureja khuzestanica đến từ Iran được bào chế với quy trình sản xuất bảo tồn được các chất chống oxy hóa tốt nhất. Sản phẩm rất lành tính, phù hợp cho nhiều đối tượng, đặc biệt là những người có dấu hiệu lão hóa sớm hoặc đang chịu những tác động từ stress oxy hóa.

Nguồn tham khảo

1. Signs of Premature Aging https://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/23105-premature-aging Ngày truy cập 20/9/2024
2. Oxidative stress, aging, and diseases https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5927356/ Ngày truy cập 20/9/2024
3. A Comprehensive Overview of the Complex Role of Oxidative Stress in Aging, The Contributing Environmental Stressors and Emerging Antioxidant Therapeutic Interventions https://www.frontiersin.org/journals/aging-neuroscience/articles/10.3389/fnagi.2022.827900/full Ngày truy cập 20/9/2024
4. Aging – Oxidative stress, antioxidants and computational modeling https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7264715/ Ngày truy cập 20/9/2024