Việc ngại quan hệ tình dục ở phụ nữ trung niên đôi khi không phải do giảm ham muốn mà liên quan đến một vấn đề thầm kín hơn, tình trạng khô hạn tuổi mãn kinh.

Thời kỳ mãn kinh gây ra nhiều thay đổi trong cơ thể của phụ nữ, trong đó có cả những vấn đề ảnh hưởng đến đời sống tình dục như tình trạng “khô hạn” tuổi mãn kinh, hay chính là khô âm đạo. Triệu chứng này có thể gây ra cảm giác đau, rát, khó chịu khi quan hệ và làm mất hứng thú ở phụ nữ. Đó cũng là lý do vì sao nhiều người tự băn khoăn không biết phụ nữ mãn kinh có còn ham muốn không. Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn về vấn đề tế nhị này để biết cách khắc phục sự khô hạn ở tuổi mãn kinh sao cho hiệu quả, giúp tìm lại được cảm giác khi yêu.

Khô hạn tuổi mãn kinh – khô, teo âm đạo và hội chứng niệu dục mãn kinh (GSM)

Cảm giác “khô hạn” hay cụ thể hơn là khô âm đạo là một tình trạng thường thấy ở các phụ nữ đã qua tuổi mãn kinh, đôi khi xuất hiện từ giai đoạn tiền mãn kinh. Khi thăm khám phụ khoa, nếu các triệu chứng khô, teo âm đạo hay viêm teo âm đạo/ âm hộ liên quan đến thời kỳ mãn kinh thì bác sĩ có thể chẩn đoán đây là hội chứng tiết niệu sinh dục mãn kinh (GSM).

Trong khi các triệu chứng mãn kinh khác như bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm thường giảm dần theo thời gian thì khô teo âm đạo có xu hướng kéo dài vì đây là kết quả của sự thay đổi về mặt thể chất ở âm đạo. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do sự thiếu hụt của hormone estrogen trong cơ thể phụ nữ khi buồng trứng không còn hoạt động nữa. Chính sự giảm sút đáng kể về nồng độ estrogen đã làm mỏng lớp niêm mạc, gây khô và viêm thành âm đạo, dẫn đến teo âm đạo.

Ngoài ra, một số yếu tố không do hormone cũng có thể gây khô âm đạo. Ví dụ, tác dụng phụ từ một số loại thuốc điều trị cảm lạnh, dị ứng hoặc thuốc chống trầm cảm. Hội chứng Sjogren, một tình trạng tự miễn gây khô miệng và mắt, cũng có khả năng làm khô âm đạo. Những yếu tố này có thể xảy ra ở bất kỳ độ tuổi nào chứ không riêng gì tuổi mãn kinh.

Vai trò của estrogen trong việc duy trì chức năng của âm đạo

Estrogen đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì cấu tạo giải phẫu và sinh lý bình thường của hệ tiết niệu sinh dục. Các thụ thể estrogen trong mô âm đạo, âm hộ, niệu đạo và vùng tam giác bàng quang sẽ phản ứng với estrogen và duy trì lưu lượng máu bình thường, giữ độ dày mô ổn định, độ nhám, độ đàn hồi cũng như độ ẩm bề mặt.

Trong độ tuổi sinh sản, âm đạo giàu glycogen sẽ được chuyển đổi thành axit lactic bởi hệ vi sinh có lactobacilli. Quá trình này giúp tạo ra môi trường axit ở âm đạo với pH dao động từ 3,5 – 5,0 cho phép lactobacilli phát triển và bảo vệ âm đạo, đường tiết niệu khỏi nhiễm trùng. Tuy nhiên, ở thời kỳ mãn kinh thì số lượng vi khuẩn này bị giảm sút dẫn đến làm tăng độ pH âm đạo và phát triển hội chứng tiết niệu sinh dục mãn kinh (GSM).

Sự suy giảm nồng độ estrogen khi mãn kinh cũng gây teo cơ tiết niệu sinh dục, làm mỏng thành âm đạo, giảm lưu lượng máu, giảm tiết dịch dẫn đến tình trạng khô hạn tuổi mãn kinh cùng các triệu chứng khác.

Dấu hiệu, triệu chứng của tình trạng khô hạn ở tuổi mãn kinh

Sự khô hạn tuổi mãn kinh thường bao gồm các biểu hiện khác bên cạnh khô âm đạo như:

• Cảm giác nóng rát và ngứa vùng âm đạo
• Bị chảy máu sau khi quan hệ tình dục
• Đau nhức ở âm hộ
• Giảm ham muốn tình dục
• Dễ bị nhiễm trùng đường tiết niệu hoặc nhiễm nấm tái phát
• Muốn đi tiểu thường xuyên

Khi độ ẩm bên trong âm đạo thấp dẫn đến độ ẩm trong vùng âm hộ cũng thấp hơn. Điều này khiến bạn có thể cảm thấy khô, rát hoặc bị kích ứng với đồ lót và trong những hoạt động bình thường như ngồi, đi bộ.

Các giải pháp cải thiện tình trạng khô hạn tuổi mãn kinh

Một số phương pháp giúp điều trị khô âm đạo hiện nay bạn có thể sử dụng là:

• Dùng chất dưỡng ẩm hoặc bôi trơn âm đạo. Các thuốc này có thể mua tại nhà thuốc mà không cần kê đơn, giúp cải thiện tạm thời tình trạng khô, rát, kích ứng ở âm đạo. Nếu ngừng sử dụng thì cảm giác “khô hạn” sẽ quay trở lại.
• Thuốc dùng tại chỗ có chứa estrogen như kem bôi âm đạo, viên đặt, vòng đặt theo chỉ định của bác sĩ. Thông thường, bạn sẽ mất khoảng 12 tuần để bắt đầu nhận thấy tác dụng của thuốc vì lớp niêm mạc cần được tái tạo và bình thường hóa độ pH của âm đạo. Các triệu chứng đôi khi được cải thiện sớm hơn nhưng sau khi ngừng sử dụng thuốc thì cũng mất khoảng 12 tuần để tình trạng khô hạn này lại xảy ra.
• Thuốc điều biến chọn lọc thụ thể estrogen (SERM) đường uống. Một số người lo ngại về tác dụng phụ của liệu pháp hormone khi dùng thuốc chứa estrogen có thể điều trị bằng SERM. Đây được cho là một lựa chọn tốt hơn cho những người có tiền sử ung thư vú hoặc có nguy cơ gặp phải rủi ro sức khỏe từ việc dùng estrogen cho âm đạo.

Một giải pháp mới an toàn khi dùng lâu dài, giúp cân bằng lại nội tiết tố từ bên trong để cải thiện tình trạng khô hạn tuổi trung niên mà bạn nên biết đến là sản phẩm Femarelle. Với thành phần hoạt chất DT56a được công nhận là một phyto-SERM nguồn gốc từ đậu nành có tác dụng chọn lọc trên thụ thể estrogen ở những mô đich cần thiết, Femarelle giúp cải thiện được các triệu chứng mãn kinh do thiếu hụt estrogen mà không gây tác dụng phụ trên những cơ quan khác. Nhiều phụ nữ tuổi mãn kinh đã sử dụng Femarelle và cho biết họ đã thấy tình trạng khô hạn được cải thiện, giúp lấy lại cảm giác thăng hoa trong đời sống vợ chồng, các triệu chứng khác như bốc hỏa, thay đổi tâm trạng, mất ngủ cũng thuyên giảm.

Phụ nữ mãn kinh từ 50 – 59 tuổi có thể sử dụng dòng sản phẩm Femarelle Recharge để cải thiện cảm giác khô hạn, phòng ngừa bị viêm teo âm đạo cũng như giảm nguy cơ mắc phải bệnh phụ khoa và tiết niệu. Bạn chỉ cần uống sáng 1 viên, chiều 1 viên (tốt nhất trước 19h) đều dặn mỗi ngày.

* Sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.

Nguồn tham khảo

1. Patient education: Vaginal dryness (Beyond the Basics) https://www.uptodate.com/contents/vaginal-dryness-beyond-the-basics/print Ngày truy cập 21/4/2025
2. Experiencing Vaginal Dryness? Here’s What You Need to Know https://www.acog.org/womens-health/experts-and-stories/the-latest/experiencing-vaginal-dryness-heres-what-you-need-to-know Ngày truy cập 21/4/2025
3. Don’t ignore vaginal dryness and pain https://www.health.harvard.edu/womens-health/dont-ignore-vaginal-dryness-and-pain Ngày truy cập 21/4/2025
4. Vaginal Dryness https://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/21027-vaginal-dryness Ngày truy cập 21/4/2025
5. Genitourinary Syndrome of Menopause https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK559297/ Ngày truy cập 21/4/2025
6. Vaginal atrophy https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/vaginal-atrophy/symptoms-causes/syc-20352288 Ngày truy cập 21/4/2025