Khô âm đạo là hiện tượng không bài tiết đủ chất nhờn để bôi trơn mỗi khi quan hệ, gây ra đau đớn khi giao hợp. Những thay đổi nội tiết tố, chẳng hạn như những thay đổi xảy ra khi lão hóa, là nguyên nhân phổ biến nhất gây khô âm đạo. Tuy nhiên, nó cũng có thể gây ra bởi một số tình trạng khác. Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về chứng khô âm đạo để các chị em biết được cách phòng ngừa và điều trị sớm cho mình.

• Các bệnh thường gặp ở phụ nữ tuổi 40

Khô âm đạo là gì?

Khô âm đạo, hay còn gọi là khô vùng kín, là tình trạng các mô trong âm đạo bị khô và mỏng đi, sự giảm tiết dịch đi kèm gây ra sự khó chịu cho phụ nữ cũng như gây khó khăn và cản trở trong mỗi lần quan hệ tình dục. 

Như chúng ta đã biết, bao quanh thành âm đạo là một lớp ẩm, lớp ẩm này là yếu tố cung cấp môi trường kiềm để tinh trùng có thể tồn tại và di chuyển trong đó. Những chất tiết ra này còn có tác dụng bôi trơn thành âm đạo, giúp giảm ma sát khi quan hệ tình dục. Khi phụ nữ già đi, hoạt động sản xuất hormone thay đổi có thể khiến thành âm đạo mỏng dần đi. Một khi thành âm đạo mỏng đi đồng nghĩa với việc có ít các tế bào tiết ra độ ẩm, điều này trực tiếp dẫn đến khô âm đạo. 

Mặc dù không phải là một tình trạng nguy hiểm nhưng khô âm đạo lại gây ra sự khó chịu ở vùng âm đạo và xương chậu. Cạnh đó, nó cũng có thể gây ra một số các hậu quả như nóng bừng, mất hứng thú với tình dục, đau khi quan hệ tình dục, chảy máu nhẹ sau khi quan hệ, đau đớn âm đạo, nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI), ngứa âm đạo hoặc châm chích. 

Nguyên nhân gây ra khô âm đạo

Sự suy giảm estrogen được cho là nguyên nhân chính gây ra khô âm đạo, điều này thường bắt đầu khi thời kỳ mãn kinh đang đến gần. Khi đó, buồng trứng sản xuất ra estrogen, có vai trò kiểm soát đến sự phát triển các đặc điểm trên cơ thể, chẳng hạn như ngực và hình dáng cơ thể. Ngoài ra, estrogen cũng đóng một vai trò quan trọng trong chu kỳ kinh nguyệt và mang thai của phụ nữ. 

Estrogen giúp giữ cho các mô lót âm đạo dày, ẩm và khỏe mạnh. Khi nồng độ estrogen giảm đi, lớp lót trở nên mỏng hơn, khô hơn và kém đàn hồi hơn, từ đó dẫn đến teo âm đạo. Việc lượng estrogen suy giảm được cho là có thể đến từ những nguyên nhân sau:

• Mãn kinh
• Phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng
• Sinh con và cho con bú
• Các phương pháp điều trị ung thư, chẳng hạn như hóa trị và xạ trị
• Thuốc chống estrogen trong điều trị ung thư vú hoặc lạc nội mạc tử cung

Ngoài ra, khô âm đạo cũng có thể gây ra bởi một số nguyên nhân khác ít phổ biến hơn, bao gồm:

• Hội chứng Sjögren: Một rối loạn tự miễn dịch liên quan đến viêm tuyến nước bọt và tuyến nước mắt
• Sử dụng thuốc kháng histamin: giúp kiểm soát các triệu chứng cảm lạnh và dị ứng bằng cách làm khô dịch tiết. Từ đó, gây ra tác dụng phụ là khô âm đạo và khó tiểu. 
• Thuốc chống trầm cảm: Đôi khi mang đến những tác dụng phụ trong tình dục như khô âm đạo, giảm ham muốn tình dục và khó đạt cực khoái. 
• Căng thẳng và lo lắng: Có thể ảnh hưởng đến ham muốn tình dục và bôi trơn âm đạo
• Hội chứng Flammer: Là hiện tượng rối loạn chức năng nguyên phát với các kích ứng như lạnh và căng thẳng, dẫn đến khô âm đạo cũng như các biến chứng thứ phát khác. 
• Hút thuốc: Những người phụ nữ có thói quen hút thuốc thường trải qua thời kỳ mãn kinh sớm hơn những người không hút thuốc, đó lý do khô âm đạo có thể đến sớm hơn ở nhóm người này. 
• Việc thụt rửa cũng như một số loại kem, nước hoa bôi lên vùng âm đạo cũng có thể gây ra khô và kích ứng. 

Các phương pháp điều trị khô âm đạo

Hiện tại, các khá nhiều cách điều trị khô âm đạo. Việc lựa chọn bất kỳ phương pháp nào trước hết cần phải tìm ra nguyên nhân của vấn đề. Tùy vào từng tình trạng cụ thể mà bệnh nhân có thể chọn các cách điều trị khác nhau. 

Bôi kem estrogen tại chỗ

Trong điều trị chứng khô âm đạo, một lựa chọn khá phổ biến là liệu pháp estrogen tại chỗ, đó có thể là dạng kem hoặc thuốc mỡ được sử dụng để bôi trực tiếp lên vùng âm đạo nhằm làm giảm các triệu chứng. Tuy việc sử dụng kem bôi được cho là hấp thụ ít estrogen hơn so với dùng estrogen dạng viên, tuy nhiên nguy cơ tác dụng phụ là tương đối thấp. 

Một số các sự lựa chọn trong liệu pháp estrogen bao gồm:

Vòng âm đạo (Estring): Các bác sĩ sẽ đưa một chiếc vòng linh họa vào âm đạo, dụng cụ này sẽ liên tục giải phóng một lượng estrogen lượng thấp vào các mô. Sau mỗi 90 ngày, bạn cần nên thay vòng một lần. 

Kem âm đạo (Estrace, Premarin): Bạn có thể dùng đến dụng cụ bôi để có thể bôi kem vào âm đạo. Một nghiên cứu cho thấy kem estrogen là phương pháp điều trị hiệu quả và khả năng dung nạp tốt đối với tình trạng teo và khô âm đạo so với giả dược. 

Viên đặt âm dạo (Vagifem): Người ta sẽ dùng một dụng cụ bôi để trực tiếp đặt viên thuốc vào âm đạo. 

Hiện tại, có rất ít các nghiên cứu về tác dụng lâu dài của estrogen tại chỗ, tuy nhiên những loại này lại có nhiều khả năng an toàn hơn so với liệu pháp thay thế hormone đường uống. Đối với các chị em có tiền sử ung thư vú, đang mang thai hoặc cho con bú cần liên hệ với bác sĩ để được tư vấn về độ an toàn của liệu pháp estrogen tại chỗ. 

Các phương pháp điều trị không kê đơn 

Sử dụng chất bôi trơn: Việc sử dụng chất bôi trơn khi giao hợp nhằm để tăng độ ẩm cho thành âm dạo. Chất bôi trơn gốc nước thường được ưa chuộng hơn so với chất bôi trơn gốc dầu vì loại gốc dầu có thể dẫn đến kích ứng và rách bao cao su. 

Kem dưỡng ẩm âm đạo: Khi bị khô âm đạo, bạn hãy thử bôi kem dưỡng ẩm lên âm đạo mỗi ngày từ 1-2 lần để duy trì độ ẩm tự nhiên của âm đạo. 

Gợi ý một số biện pháp khắc phục chứng khô âm đạo tại nhà

Bên cạnh các phương pháp điều trị bằng liệu pháp thay thế hormone hay bôi estrogen, một số sự thay đổi nhỏ trong lối sống cũng phần nào giảm bớt tình trạng khô âm đạo và khó chịu. 

Giao hợp thường xuyên

Để kiểm soát tốt tình trạng khô âm đạo, hạn chế để xảy ra, các chị em nên thường xuyên hoạt động tình dục, có thể là một mình hoặc với người bạn đời hoặc bạn tình. Khi được kích thích bởi các hoạt động sex, lưu lượng máu đến các mô âm đạo tăng lên, dẫn đến kích thích sản xuất độ ẩm. Một màn dạo đầu với đầy đủ các bước và hưng phấn trước khi quan hệ không chỉ khắc phục được chứng khô âm đạo mà còn khiến cho việc quan hệ trở nên thú vị hơn. 

Tránh một số sản phẩm vệ sinh

Nhiều loại sản phẩm chăm sóc cơ thể và vệ sinh cá nhân có chứa các hương liệu và thuốc nhuộm có thể gây ra sự kích ứng hoặc làm khô mô âm đạo. Các chuyên gia cho biết, âm đạo của người phụ nữ có sự cân bằng một cách tinh tế của vi khuẩn tốt và chúng có khả năng tự làm sạch. Vì vậy, bình thường không cần thiết phải thụt rửa hay sử dụng xà phòng thơm ở quanh âm đạo vì đây là vùng nhạy cảm. 

Thực phẩm bổ sung Phytoestrogen

Phytoestrogen là những hợp chất hoạt động tương tự như estrogen trong cơ thể. Những hợp chất này được tìm thấy trong nhiều thực phẩm có nguồn gốc thực vật, chẳng hạn như đậu nành, các loại hạt, đậu phụ. 

Bổ sung Femarelle Rejuvenate

Bên cạnh thực phẩm, các chị em phụ nữ có thể chọn cách sử dụng viên uống bổ sung Femarelle Rejuvenate trong chế độ ăn uống hằng ngày. Được biết đây là một dòng thực phẩm chức năng được điều chế dành riêng cho những phụ nữ đang bước vào độ tuổi 40, là thời kỷ sự suy giảm nội tiết tố nữ bắt đầu. 

Khi đó, một trong những vấn đề mà chị em thường hay gặp phải đó là chứng khô âm đạo, là tình trạng giảm khả năng bôi trơn và giảm độ đàn hồi ở mô, khiến cho âm đạo bị viêm và đau khi quan hệ. Trong khi đó, vitamin B2 và vitamin B7 có trong Femarelle Rejuvenate được cho là chất cần thiết để hình thành cũng như tái tạo các mô bề mặt của âm đạo và đường tiết niệu. Cạnh đó, viên uống còn đem đến các hiệu quả bất ngờ khác lên cơ thể phụ nữ ở giai đoạn tiền mãn kinh, điển hình như giảm đau nhức xương, đau khớp, đau ngực, giảm ham muốn, cải thiện tâm trạng.

Khô âm đạo có thể là dấu hiệu điển hình của giai đoạn tiền mãn kinh ở phụ nữ tuổi 40. Mặc dù nó không gây nguy hiểm nhưng có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng hơn như dễ bị nhiễm trùng nấm men hoặc vi khuẩn ở âm đạo, gây ra vết loét hoặc vết nứt trên thành âm đạo và thậm chí gây đau đớn khi quan hệ. Khi đó, nếu như đã sử dụng chất bôi trơn mà âm đạo của bạn vẫn bị khô, đau nhức, nóng rát, ngứa hoặc đau khi quan hệ, nên đến bệnh viện sớm để kiểm tra và theo dõi.