Hen phế quản là một bệnh lý khá phổ biến nhưng thường không được chẩn đoán và điều trị đầy đủ, dẫn đến dễ bùng phát cơn hen gây nguy hiểm tính mạng.

Hen phế quản (hay còn được gọi là hen suyễn) là một bệnh phổi mạn tính có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi. Bệnh xảy ra khi có tình trạng viêm và co thắt các cơ xung quanh đường thở khiến cho việc hít – thở gặp nhiều khó khăn. Các triệu chứng hen có thể xảy ra ở mức độ từ nhẹ đến nặng, đôi khi bùng phát cơn cấp tính (hen kịch phát) xen kẽ với giai đoạn thầm lặng không có triệu chứng.

Bệnh hen phế quản có lây không?

Hen phế quản là bệnh lý không lây nhiễm nhưng có khá nhiều người mắc phải căn bệnh này do nhiều nguyên nhân khác nhau. Sự phát triển của bệnh liên quan đến sự tương tác phức tạp giữa yếu tố di truyền và yếu tố môi trường làm khởi phát phản ứng dị ứng.

Tuy không phải là bệnh lây nhiễm nhưng tỷ lệ mắc phải hen phế quản tương đối lớn. Ước tính năm 2019 có khoảng 262 triệu người mắc bệnh hen phế quản trên toàn thế giới và gây ra 455.000 ca tử vong. Việc chẩn đoán kịp thời, điều trị và kiểm soát tốt bệnh hen sẽ giúp giảm bớt gánh nặng kinh tế, nâng cao chất lượng cuộc sống.

Mặc dù không thể chữa khỏi hoàn toàn nhưng người bệnh hoàn toàn có khả năng kiểm soát hiệu quả các triệu chứng và chung sống bình thường với bệnh. Dù vậy, bệnh vẫn có những thay đổi, tiến triển theo thời gian nên cần theo dõi sức khỏe định kỳ để thay đổi cách thức điều trị, quản lý khi cần thiết, ngăn ngừa xuất hiện các cơn hen kịch phát nguy hiểm đến tính mạng.

Nguyên nhân hen phế quản là gì?

Các nhà nghiên cứu vẫn chưa hiểu rõ về nguyên nhân chính xác gây ra bệnh hen phế quản là gì nhưng hầu hết đều đồng tình rằng có sự ảnh hưởng kết hợp từ các yếu tố di truyền (gene) và môi trường. Những tác nhân đóng vai trò chủ yếu trong sự phát triển hen bao gồm:

• Tiền sử bệnh gia đình. Bạn sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn 3 – 6 lần bình thường nếu có cha mẹ hoặc anh chị em ruột cũng bị hen phế quản.
• Có các bệnh dị ứng khác như bệnh chàm, viêm mũi dị ứng cho thấy có sự liên kết với sự phát triển bệnh hen.

• Các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của phổi và làm tăng nguy cơ mắc bệnh hen, như là trẻ sinh nhẹ cân, sinh non, tiếp xúc với khói thuốc lá và các nguồn ô nhiễm không khí, bị nhiễm trùng đường hô hấp do virus.
• Tiếp xúc nhiều với dị nguyên và các chất gây kích ứng trong môi trường cũng làm tăng nguy cơ bị hen phế quản, bao gồm các chất ô nhiễm không khí trong nhà, mạt bụi, nấm mốc, khói/ hơi hóa chất ở môi trường làm việc.
• Người bị thừa cân hoặc béo phì cũng có nguy cơ mắc bệnh hen cao hơn. Những người này còn khó kiểm soát các triệu chứng hen so với những người bệnh có cân nặng khỏe mạnh.

Việc tiếp xúc với các tác nhân gây kích ứng cũng dễ làm bùng phát cơn hen kịch phát trong giai đoạn bệnh không có triệu chứng. Các tác nhân đó có thể là:

• Dị nguyên trong không khí như phấn hoa, mạt bụi, bào tử nấm mốc, lông da động vật, chất thải của gián,…
• Nhiễm vi sinh vật gây nhiễm trùng hô hấp, như cảm lạnh, cúm mùa
• Tiếp xúc với không khí lạnh
• Hoạt động thể chất quá mức
• Hít phải không khí gây ô nhễm và chất gây kích ứng hô hấp như khói, hơi hóa chất, khói thuốc lá
• Trải qua cảm xúc dao động mạnh và căng thẳng quá mức
• Bị trào ngược dạ dày thực quản khiến axit từ dạ dày trào ngược lên cổ họng
• Gặp tác dụng phụ khi sử dụng một số loại thuốc như thuốc chẹn beta, NSAIDs.

Các triệu chứng hen phế quản và sự ảnh hưởng đến sức khỏe

Triệu chứng và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng hen ở mỗi người bệnh sẽ khác nhau. Một số người gặp phải các cơn hen không thường xuyên hoặc chỉ bùng phát triệu chứng vào một số thời điểm nhất định, như khi tập thể dục, bị căng thẳng. Ngược lại, có những người luôn biểu hiện triệu chứng hen kéo dài.

Các dấu hiệu và triệu chứng hen phế quản thường thấy là:

• Bị hụt hơi, khó thở hoặc thở gấp
• Cảm thấy đau, tức ngực
• Nghe thấy âm thanh khò khè khi thở ra (thường thấy ở trẻ em)
• Bị khó ngủ, mất ngủ do ho, thở khò khè
• Bị ho, khó thở trầm trọng hơn khi có nhiễm trùng đường hô hấp (cảm lạnh, cúm) hoặc thời tiết thay đổi.

Các triệu chứng này xảy ra do có những sự thay đổi, phản ứng trong các tế bào dẫn đến viêm đường thở, tắc nghẽn luồng khí theo từng đợt và tăng phản ứng phế quản.

Điều trị, kiểm soát hen hiệu quả để ngăn ngừa cơn hen bùng phát

Mục đích của việc điều trị, kiểm soát tốt hen phế quản là để:

• Tránh gặp phải các triệu chứng khó chịu cả ngày và đêm
• Hạn chế sử dụng hoặc không cần đến thuốc cắt cơn hen
• Tăng hiệu suất làm việc, có thể hoạt động thể chất tích cực
• Có chức năng hô hấp bình thường hoặc gần bình thường
• Phòng ngừa xảy ra cơn hen kịch phát

Đầu tiên, cách tốt nhất để giảm khởi phát triệu chứng hen là tránh tiếp xúc với những tác nhân gây bệnh đã biết. Đồng thời, bạn cần sử dụng thuốc để làm giãn phế quản, giảm viêm đường thở, đôi khi thêm thuốc kháng histamin theo chỉ định của bác sĩ. Các loại thuốc được kê đơn thường có:

• Thuốc hít để duy trì, đa phần chứa hoạt chất steroid để giảm viêm, đôi khi kết hợp thêm thành phần hoạt chất làm giãn phế quản.
• Ống hít cắt cơn khấn cấp dùng cho trường hợp lên cơn hen cấp tính, thành phần hoạt chất thường là thuốc giãn phế quản tác dụng nhanh để làm thông thoáng đường thở.
• Máy phun khí dung, sử dụng thay cho dạng thuốc hít với một số loại thuốc.
• Thuốc điều chỉnh leukotriene uống hàng ngày để giúp giảm triệu chứng hen và ngăn ngừa bùng phát cơn hen cấp tính.
• Steroid đường uống trong thời gian ngắn để điều trị các đợt hen bùng phát.
• Thuốc kháng histamin cho trường hợp bị hen suyễn dị ứng.

Những trường hợp hen suyễn nặng hoặc các phương pháp điều trị trên không có hiệu quả, người bệnh cần được nhập viện để can thiệp điều trị bằng những biện pháp mạnh hơn, thậm chí là phẫu thuật tạo hình phế quản.

Để hỗ trợ việc kiểm soát hen phế quản, người bệnh cũng cần điều chỉnh lối sống, chú ý để chế độ dinh dưỡng, tăng cường bổ sung các thực phẩm tốt cho hệ hô hấp. Trong đó, bạn có thể dùng thêm thực phẩm bảo vệ sức khỏe Clearwayz với những dưỡng chất cần thiết cùng công thức nhắm trúng đích để tối ưu khả năng hấp thu hoạt chất làm tăng đề kháng hô hấp. Cụ thể hơn, Clearwayz hỗ trợ miễn dịch hô hấp, giảm bớt triệu chứng khó thở, tăng tiết dịch thông qua quá trình hấp thu tối ưu các dưỡng chất đến trúng đích với 5 pha:

1. Các thành phần hoạt chất được hấp thu vào máu và vận chuyển đến các tế bào trên cơ quan hô hấp như mũi, xoang, phế quản, tiểu phế quản.
2. Hợp chất polyphenol trong chiết xuất hạt nho giúp ngăn ngừa quá trình viêm ở tế bào, chống oxy hóa và trung hòa các chất độc xung quanh tế bào, ngăn ngừa tế bào hô hấp bị tổn thương.
3. Các axit amin được hấp thu để giúp tế bào phục hồi nhanh chóng.
4. Axit amin cùng các chiết xuất dược liệu xúc tiến sự tổng hợp các chất dẫn truyền thần kinh hô hấp. Acetylcholine giúp trung tâm hô hấp tại não “giao tiếp” thông suốt đến các cơ quan hô hấp để đường thở được thông thoáng hơn. Đồng thời, NO nội sinh sản sinh trong tế bào hô hấp trải đều trên các cơ quan hô hấp làm thành màng chắn sinh học trước bụi mịn, vi khuẩn, virus,… tấn công vào tế bào hô hấp, tăng miễn dịch hô hấp tự nhiên.
5. Dịch tiết, tế bào chết tại các vùng bị tổn thương được cô đặc. Dưới tác dụng của NO nội sinh, cơ quan hô hấp bắt đầu co bóp, giãn ra và đẩy các chất cô đặc ra khỏi đường hô hấp, hiệu quả hơn khi kết hợp với động tác ho có kiểm soát, tập thở bằng miệng.

Người bệnh hen phế quản nên uống Clearwayz với liều 2 viên/ ngày trước khi đi ngủ trong vòng 4 tuần. Sau đó, bạn có thể dùng liều duy trì với 1 viên/ ngày trước khi đi ngủ trong khoảng 4 – 8 tuần. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào về việc sử dụng sản phẩm bổ sung bên cạnh thuốc điều trị thì hãy trao đổi với bác sĩ để được tư vấn cách dùng phù hợp.

* Sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.

Nguồn tham khảo

1. Asthma https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/asthma Ngày truy cập 21/7/2025
2. Asthma https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/6424-asthma Ngày truy cập 21/7/2025
3. Asthma Causes & Risk Factors https://www.lung.org/lung-health-diseases/lung-disease-lookup/asthma/learn-about-asthma/what-causes-asthma Ngày truy cập 21/7/2025
4. Asthma https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/asthma/symptoms-causes/syc-20369653 Ngày truy cập 21/7/2025
5. Asthma https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430901/ Ngày truy cập 21/7/2025