Phần lớn phụ nữ đều trải qua thời kỳ mãn kinh với nhiều triệu chứng từ nhẹ đến nặng. Để giảm bớt những khó chịu, cải thiện chất lượng cuộc sống xung quanh giai đoạn mãn kinh thì bạn cần biết cách điều hòa nội tiết tố nữ.

Mãn kinh là thời điểm khi phụ nữ trải qua 12 tháng liên tục không còn chu kỳ kinh nguyệt. Đây là một quá trình tự nhiên xảy ra lúc buồng trứng ngưng sản xuất các nội tiết tố (hormone) sinh sản. Sự thay đổi về nội tiết tố nữ trong thời kỳ mãn kinh có thể gây ra nhiều triệu chứng khó chịu về thể chất cùng tâm trạng thất thường. Do đó, nhiều phụ nữ cần phải tìm cách điều hòa nội tiết tố nữ bằng cách điều chỉnh lối sống hoặc dùng thuốc, liệu pháp y tế để cân bằng hormone nữ.

Những vấn đề xảy ra khi mãn kinh

Theo thời gian, số lượng nang trứng giảm dần do buồng trứng teo lại và rụng hết trứng. Từ đó, sự sản xuất các nội tiết tố nữ cũng suy giảm, trong đó rõ rệt nhất là thiếu hụt estrogen gây phá vỡ trục hạ đồi – tuyến yên – buồng trứng. Kết quả khiến sự phát triển của nội mạc tử cung yếu dần, khiến chu kỳ kinh nguyệt không đều rồi dừng hẳn.

Do đó, trong thời gian chuyển tiếp dần tới mãn kinh (giai đoạn tiền mãn kinh) thì biểu hiện thường thấy là chu kỳ kinh nguyệt ngắn hơn hoặc dài hơn bình thường. Nồng độ testosterone không thay đổi đáng kể trong thời kỳ đầu mãn kinh nên tỷ lệ testosterone so với estrogen chênh lệch đáng kể, dẫn đến các triệu chứng dư thừa androgen.

Sự thiếu hụt estrogen trong thời kỳ mãn kinh cũng gây ra nhiều vấn đề sức khỏe cho phụ nữ. Mặc dù mỗi người đều có những trải nghiệm khác nhau về các triệu chứng gặp phải nhưng nhìn chung sẽ có:

• Triệu chứng vận mạch: thường gặp trong giai đoạn đầu mãn kinh, bao gồm bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm, hồi hộp, đau nửa đầu.
• Triệu chứng tiết niệu sinh dục: niêm mạc âm đạo mỏng đi, độ đàn hồi âm đạo giảm dẫn đến khô âm đạo, cảm giác nóng, rát, ngứa và kích ứng. Teo niệu đạo cũng có thể gây tiểu nhiều lần, tiểu gấp, tiểu khó. Ngoài ra, estrogen thấp cũng có khả năng khiến nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát.

• Triệu chứng tâm lý: khoảng 70% phụ nữ trải qua các vấn đề tâm lý ở giai đoạn tiền mãn kinh, mãn kinh như cáu gắt, dễ nổi nóng, lo lắng bồn chồn, trầm cảm, căng thẳng, mất tập trung, thiếu tự tin,… Lý do là thụ thể estrogen hiện diện ở nhiều vùng não khác nhau ở các khu vực điều chỉnh cảm xúc, tâm trạng và nhận thức nên khi nồng độ estrogen giảm sẽ gây ảnh hưởng về tâm lý.
• Vấn đề về giấc ngủ: phụ nữ mãn kinh thường cho biết thường gặp phải các rối loạn giấc ngủ bao gồm khó ngủ, ngủ dậy sớm hơn dự định, tỉnh giấc nhiều lần trong đêm.
• Chức năng tình dục: ham muốn và chức năng tình dục thường giảm đi ở phụ nữ mãn kinh.
• Ảnh hưởng đến xương: tình trạng thiếu hụt estrogen làm tăng hoạt động của tế bào hủy xương, gây mất cân bằng giữa hoạt động của tế bào tạo xương và hủy xương, dẫn đến mất mật độ khoáng xương.

Điều hòa nội tiết tố nữ để điều trị các triệu chứng mãn kinh

Để giảm thiểu các triệu chứng mãn kinh, ngăn ngừa những biến chứng lâu dài thì việc điều trị, quản lý thường là liệu pháp thay thế hormone, bổ sung nội tiết tố nhằm mục đích điều hòa nội tiết tố nữ về mức cân bằng. Việc sử dụng liệu pháp thay thế hormone có lợi nhất là khi bắt đầu trong vòng 10 năm kể từ kỳ kinh nguyệt cuối cùng và trước 60 tuổi để hạn chế nguy cơ đột quỵ, thuyên tắc mạch, thiếu máu cục bộ thoáng qua.

Điều trị nội tiết tố toàn thân

Liệu pháp nội tiết tố chủ yếu được dùng điều trị các triệu chứng vận mạch từ trung bình đến nặng của thời kỳ mãn kinh. Liệu pháp nội tiết tố toàn thân có nhiều dạng khác nhau (viên nén, thuốc xịt, gel, vòng âm đạo hoặc miếng dán), theo nhiều phương thức khác nhau (liên tục hoặc theo chu kỳ) và có sẵn dưới dạng estrogen đơn độc, kết hợp estrogen + progestin, estrogen + bazedoxifene hay progestin đơn độc.

Liệu pháp nội tiết tố toàn thân làm giảm đáng kể mức độ nghiêm trọng và tần suất bốc hỏa, cải thiện tình trạng teo cơ niệu sinh dục, rối loạn giấc ngủ. Liệu pháp này cũng hữu ích trong việc ngăn ngừa loãng xương và gãy xương liên quan mãn kinh. Tuy nhiên, liệu pháp nội tiết tố chỉ nên được sử dụng trong thời gian ngắn nhất và ở liều thấp nhất có hiệu quả, vì bổ sung estrogen đơn độc làm tăng nguy cơ tương đối của huyết khối tĩnh mạch sâu và đột quỵ. Liệu pháp nội tiết tố kết hợp cũng có thể làm tăng nguy cơ ung thư vú.

Liệu pháp estrogen tại chỗ điều hòa nội tiết tố nữ

Liệu pháp estrogen tại chỗ giúp làm giảm các triệu chứng tiết niệu sinh dục trong thời kỳ mãn kinh. Liệu pháp này giảm nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát bằng cách axit hóa âm đạo và tạo điều kiện cho vi khuẩn lactobacillus chiếm ưu thế. Đối với viêm teo âm đạo teo, liệu pháp estrogen tại chỗ thông qua vòng âm đạo, kem hoặc viên nén đã được chứng minh là làm tăng lưu lượng máu và đảo ngược tình trạng teo âm đạo.

Phụ nữ dùng liệu pháp nội tiết tố toàn thân vẫn có thể dùng thêm liệu pháp estrogen tại chỗ mà không cần phối hợp thêm progesterone. Liệu pháp tại chỗ cho thấy sự cải thiện về sức khỏe âm hộ và âm đạo hoàn toàn sau 2 – 3 tháng sử dụng.

Chất điều biến chọc lọc thụ thể estrogen (SERM)

Chất điều biến chọn lọc thụ thể estrogen (SERM) có khả năng tác động như chất chủ vận estrogen trên một số mô và tác động đối kháng trên thụ thể estrogen ở vài mô khác. Nhờ đó, SERM được ứng dụng để điều trị và ngăn ngừa nhiều vấn đề khác nhau, có lợi cho phụ nữ mãn kinh. Một số SERM tổng hợp được chấp thuận sử dụng điều trị loãng xương cho phụ nữ mãn kinh, hậu mãn kinh. Ngoài ra, phyto-SERM tức là chất hoạt động như SERM có nguồn gốc từ thực vật, chẳng hạn như DT56a cũng được chứng minh tác dụng qua nhiều nghiên cứu khoa học. DT56a (Femarelle) giúp làm giảm các triệu chứng vận mạch, làm tăng mật độ khoáng xương, tác động có lợi đến âm đạo nhưng không ảnh hưởng đến mô vú, tử cung, cũng như không có nguy cơ hình thành huyết khối.

Hiện nay, Femarelle Recharge với công thức độc đáo kết hợp hoạt chất chính là DT56a cùng chiết xuất dầu hạt lanh, vitamin B6 dành riêng cho phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh từ 50 – 59 tuổi có công dụng cải thiện các triệu chứng sau:

• Bốc hỏa
• Cáu gắt
• Đổ mồ hôi đêm
• Rối loạn giấc ngủ
• Trầm cảm
• Đau đầu sau mãn kinh
• Tâm trạng thất thường
• Lo lắng, mệt mỏi

Đây là lựa chọn giúp điều hòa nội tiết tố nữ, cân bằng cuộc sống lâu dài, an toàn mà không cần lo lắng đến những tác dụng phụ do liệu pháp estrogen đem đến. Bạn cũng có thể dùng Femarelle phối hợp cùng liệu pháp nội tiết tố để cơ thể sử dụng estrogen chọn lọc đúng chỗ cần tác động, đem đến hiệu quả tốt hơn.

Thay đổi lối sống để hỗ trợ điều hòa nội tiết tố nữ, cân bằng cuộc sống

Các biện pháp thay đổi lối sống, không điều trị bằng nội tiết tố cũng có khả năng hỗ trợ cân bằng, điều hòa nội tiết tố cho phụ nữ trong giai đoạn mãn kinh. Bạn có thể:

• Thay đổi chế độ ăn uống
• Tránh tiếp xúc với những tác nhân gây bốc hỏa, kích thích tâm trạng cáu gắt
• Thường xuyên vận động thể chất, tập thể dục
• Tham gia vào các cộng đồng hỗ trợ
• Thử trải nghiệm liệu pháp nhận thức – hành vi

Một số loại thuốc không chứa nội tiết tổ vẫn có thể giúp bạn cải thiện được những triệu chứng mãn kinh và được bác sĩ chỉ định như thuốc chống trầm cảm, gabapentin, fezolinetant, oxybutynin, kem bôi trơn âm đạo,…

Mỗi phụ nữ đều có những trải nghiệm riêng biệt qua thời kỳ mãn kinh nên không thể nói đâu là cách tốt nhất cho tất cả mọi người. Bạn nên thử nhiều phương pháp để cảm nhận hiệu quả từ chính bản thân. Điều hòa nội tiết tố nữ, cân bằng được hormone nữ hiệu quả sẽ giúp bạn trải qua thời kỳ mãn kinh một cách nhẹ nhàng hơn.

Nguồn tham khảo

1. Menopause https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21841-menopause Ngày truy cập 25/11/2024
2. Menopause https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507826/ Ngày truy cập 25/11/2024
3. Hormone therapy: Is it right for you? https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/menopause/in-depth/hormone-therapy/art-20046372 Ngày truy cập 25/11/2024
4. DT56a (Femarelle): A natural selective estrogen receptor modulator (SERM) https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0960076007000593 Ngày truy cập 25/11/2024
5. Efficacy and safety of a phyto-SERM as an alternative to hormone therapy https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25236805/ Ngày truy cập 25/11/2024