Hội chứng ngưng thở khi ngủ là một bệnh lý thường gặp hiện nay tuy nhiên căn bệnh này lại thường không được chẩn đoán. Bởi vì đa số bệnh nhân đều không biết bản thân mình đang bệnh vì hiện tượng ngưng thở chỉ xảy ra trong khi ngủ. Và chứng ngưng thở khi ngủ có khả năng gây nguy hiểm cũng như các biến chứng tử vong. Do đó, cần phát hiện chứng khó thở kịp thời để có những biện pháp chữa trị và cách phòng tránh hợp lý.

Chứng ngưng thở khi ngủ là gì?

Hội chứng ngưng thở khi ngủ là tình trạng rối loạn giấc ngủ khiến người bệnh khi đang ngủ gặp phải những cơn ngưng thở hoàn toàn, lặp lại ít nhất 10 lần trong mỗi giấc ngủ đêm. Bản thân người bệnh cũng rất khó biết được mình mắc hội chứng này bởi nó chỉ xảy ra khi bạn đang ngủ. Những người xung quanh nếu không chú ý cũng không thể phát hiện được bệnh này.

Hội chứng ngưng thở khi ngủ gồm có 3 thể bệnh khác nhau, đó là:

• Ngưng thở tắc nghẽn (OSA)
• Ngưng thở trung ương (CSA)
• Ngưng thở hỗn hợp (MSA). 

Trong số đó thì ngưng thở tắc nghẽn là tình trạng hay gặp nhất, ảnh hưởng đến khoảng 4% nam giới và 2% nữ giới. Nhưng chỉ khoảng 10% số bệnh nhân bị chứng ngưng thở tắc nghẽn là đi khám để được điều trị. Còn lại thì hầu hết người bệnh đều không được thăm khám, chẩn đoán và sống chung với căn bệnh này cho đến khi có biến chứng không may xảy ra.

Hội chứng ngưng thở tắc nghẽn là do các cơn tắc nghẽn đường hô hấp trên toàn phần hoặc một phần khi ngủ và có sự lặp đi lặp lại nhiều lần. Trong khi ngủ, phần cơ họng được nghỉ ngơi, lưỡi và các mô mềm ở hầu họng giãn ra và gây nghẽn đường thở một phần hoặc hoàn toàn. Khi chúng ta bị ngưng thở, không khí qua vùng nghẽn bị hạn chế và làm giảm nồng độ oxy trong máu. 

Sự thiếu hụt oxy này sẽ phát ra tín hiệu đánh thức một phần não để chỉ huy cơ thể thở. Vì thế cơ hoành và cơ ngực cần phải làm việc nhiều hơn để ép không khí qua vùng hẹp nên hơi thở lúc này thường là thở gấp, khịt mũi hoặc ngáy. Một khi hơi thở trở về bình thường thì não quay lại trạng thái ngủ và quy trình này lại bắt đầu. Cứ như vậy quá trình này có thể xảy ra vài lần hoặc nhiều lần trong một đêm tùy thuộc vào mức độ nặng của bệnh.

Nguyên nhân gây chứng ngưng thở khi ngủ

Nguyên nhân gây hội chứng ngưng thở khi ngủ thường là do tắc nghẽn một phần hoặc hoàn toàn đường hô hấp trên trong khi chúng ta ngủ. Bởi vì các yếu tố như phần mô ở thành sau họng quá to, lưỡi lớn, bất thường về xương hàm,… Còn chứng ngưng thở trung ương (CSA) là do vấn đề ở não khiến tín hiệu điều khiển cơ hô hấp của người bệnh khi ngủ bị rối loạn. Đa số người bị chứng ngưng thở trung ương (CSA) đồng thời gặp vấn đề về thần kinh hoặc suy tim.

Còn có các yếu tố nguy cơ, có thể tác động để gây ra chứng ngưng thở khi ngủ như là: vấn đề về xoang, béo phì, phì đại VA, lưỡi hoặc amidan làm tăng nguy cơ hoặc khiến người mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ trở nên nghiêm trọng hơn. 

Những triệu chứng của hội chứng ngưng thở khi ngủ

Có đến 90% người mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ không biết về tình trạng bệnh của bản thân. Nguyên nhân là do triệu chứng chỉ xảy ra khi ngủ, nghĩa là bệnh nhân không ý thức được tình trạng này đang xảy ra. Vì vậy sự quan sát từ người thân là rất quan trọng để bệnh nhân phát hiện kịp thời. Một số biểu hiện của chứng ngưng thở khi ngủ bao gồm:

• Ngáy to kèm theo ngừng thở.
• Thức giấc nhiều lần trong đêm.
• Tỉnh giấc đột ngột do bị ngạt thở, khịt mũi hoặc thở hổn hển.
• Đi vệ sinh nhiều vào ban đêm.
• Đổ mồ hôi ban đêm.
• Khô miệng hoặc đau họng sau khi thức dậy vào buổi sáng.
• Khó ngủ hoặc mất ngủ dẫn đến buồn ngủ quá mức vào ban ngày.
• Khó tập trung, giảm sự chú ý và hay bị quên do chất lượng giấc ngủ kém và oxy nuôi não không đáp ứng tốt.
• Tăng huyết áp kháng trị.

Đôi khi các triệu chứng này có thể không phải là do bạn có hội chứng ngưng thở khi ngủ nhưng vẫn nên đến các chuyên khoa hô hấp để khám và điều trị sớm nhất. Có nhiều đối tượng người bệnh do không phát hiện bệnh để điều trị, dẫn đến gặp những biến chứng nguy hiểm về sau.

Các đối tượng dễ mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ

Trường hợp ngưng thở khi ngủ có thể xảy ra với tất cả đối tượng, từ người lớn, người già đến trẻ em. Nhưng phổ biến nhất là ở tuổi trung niên trở lên và nam giới nhiều hơn nữ giới. Một số đối tượng phổ biến, dễ mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ như là:

• Nam giới.
• Phụ nữ tiền mãn kinh.
• Người thừa cân béo phì.
• Người trên 40 tuổi.
• Người có kích thước cổ lớn (chu vi vòng cổ lớn hơn 43 cm đối với đàn ông và lớn hơn 38 cm với phụ nữ).
• Người có cấu trúc bất thường về bộ phận đường hô hấp trên như: amidan lớn, lưỡi lớn, xương hàm nhỏ, xương hàm ra sau, tắc nghẽn mũi.
• Người có vấn đề về xoang mũi.
• Người nghiện thuốc lá và rượu.
• Sử dụng thuốc an thần hoặc chất gây nghiện;
• Người có tiền sử gia đình, đặc biệt là cha mẹ, anh chị em có bị chứng ngưng thở khi ngủ
• Người đang bị các bệnh như tiểu đường, cao huyết áp, nhược giáp, bệnh tim mạch,…

Ngoài ra thì tình trạng ngưng thở khi ngủ xảy ra ở trẻ em thường sẽ liên quan đến các vấn đề về tai – mũi – họng và thừa cân, béo phì.

Hội chứng ngưng thở khi ngủ có nguy hiểm hay không?

Theo như các chuyên gia nhận định thì hội chứng ngưng thở khi ngủ vô cùng nguy hiểm đối với sức khỏe. Nếu không được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời căn bệnh này thì sẽ dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng như: nhồi máu cơ tim, đái tháo đường, tăng huyết áp, loạn nhịp tim, đột quỵ,… Bên cạnh đó, hội chứng ngưng thở lúc ngủ có thể dẫn đến việc làm giảm chất lượng cuộc sống của bạn. Nó kèm theo các tình trạng như buồn ngủ quá mức, làm thay đổi tính tình hay dễ trầm cảm, giảm sự ham muốn tình dục,… Việc nhận biết chứng bệnh ngưng thở khi ngủ và điều trị sớm sẽ làm giảm nguy cơ mắc các biến chứng nguy hiểm.

Những cách điều trị chứng ngưng thở khi ngủ

Có nhiều phương pháp để chữa hội chứng ngưng thở khi ngủ tùy theo từng tình trạng và nguyên nhân gây bệnh. Vì thế bệnh nhân cần phải được chẩn đoán chính xác các thông tin bệnh lý này để có cách điều trị thích hợp. Một số phương pháp điều trị chứng ngưng thở khi ngủ thường áp dụng bao gồm:

• Nên giảm cân nếu hội chứng ngưng thở khi ngủ là do béo phì thừa cân.
• Thay đổi lối sống để tăng chất lượng giấc ngủ và hoạt động của hệ hô hấp.
• Phẫu thuật để loại bỏ các nguyên nhân cơ học gây ra tắc nghẽn đường thở.
• Đeo nẹp hàm. Sử dụng thiết bị trong miệng là biện pháp điều trị hiệu quả ở các trường hợp bệnh nhân có hàm dưới nhỏ và đưa ra sau. 
• Liệu pháp áp lực đường thở dương liên tục. Máy thở CPAP sẽ tạo ra dòng khí áp lực dương, liên tục thổi vào đường hô hấp của bệnh nhân. Áp lực khí này giúp nâng đỡ cơ vùng hầu họng, không cho cơ xẹp xuống.

Clearwayz – sản phẩm được sản xuất tại Mỹ theo công nghệ Target Cellular giúp đường thở thông thoáng, đã được các bác sĩ, dược sĩ sử dụng để hổ trợ giảm ngủ ngáy ở những người có nguy cơ mắc hội chứng ngưng thở khi ngủ hay những người có bệnh lý hô hấp mãn tính như viêm xoang, viêm mũi dị ứng, COPD, hen suyễn…trên 10 năm.

Trong quá trình điều trị, bệnh nhân sẽ được theo dõi để đánh giá khả năng cơ thể đáp ứng với phương pháp điều trị ra sao. Ngoài việc điều trị hội chứng ngưng thở khi ngủ, thì cũng cần điều trị và kiểm soát cả nguyên nhân gây bệnh cùng các yếu tố nguy cơ gây bệnh như: mỡ máu, rối loạn chuyển hóa, huyết áp,…