Mãn kinh – giai đoạn chấm dứt chu kỳ kinh nguyệt là một phần tự nhiên của quá trình lão hoá ở phụ nữ. Thời kỳ mãn kinh thường xảy ra ở độ tuổi phổ biến là 51 tuổi, tuy nhiên khoảng thời gian tiền mãn kinh có thể khác nhau. 

Mãn kinh là gì?

Mãn kinh là sự thay đổi tự nhiên khi buồng trứng của phụ nữ sản xuất ít estrogen và progesterone hơn. Trong thời gian này, kinh nguyệt trở nên không đều, đây là dấu hiệu rõ rệt cho thấy thời kỳ mãn kinh bắt đầu. 

Độ tuổi trung bình của giai đoạn mãn kinh được ghi nhận là khoảng 51 tuổi, tuy nhiên nó sẽ không xảy ra ngay lập tức mà nó đã có một quá trình nhiều năm trước đó gọi là giai đoạn tiền mãn kinh và sau mãn kinh (hậu mãn kinh). Với hầu hết phụ nữ, quá trình này sẽ kéo dài từ độ tuổi 45 đến 55 tuổi.

Trong giai đoạn này không chỉ việc kinh nguyệt không đều mà còn có thêm các dấu hiệu khác liên quan đến sự thay đổi nội tiết như: bóc hoả, đổ mồi hôi ban đêm, khó ngủ,…

Các loại mãn kinh 

Thời kỳ mãn kinh được chia thành ba giai đoạn liên quan đến triệu chứng mãn kinh là:

• Tiền mãn kinh: Giai đoạn tiền mãn kinh kéo dài trong khoảng thời gian từ hai đến tám năm. 
• Mãn kinh: Một người phụ nữ được cho là đến tuổi mãn kinh khi người đó không có kinh nguyệt trong một năm.
• Hậu mãn kinh: Là thời gian sau khi kinh nguyệt đã ngừng hoàn toàn. Trong thời kỳ hậu mãn kinh, nồng độ estrogen và progesterone vẫn rất thấp, làm tăng nguy cơ mắc một số bệnh như bệnh tim và loãng xương.

Triệu chứng 

Mỗi một phụ nữ sẽ không giống nhau hoàn toàn về triệu chứng khi ở giai đoạn mãn kinh. Các triệu chứng phổ biến sẽ là:

• Thay đổi chu kỳ kinh nguyệt: Chu kỳ kinh nguyệt trở nên không đều, có thể ngắn hơn hoặc dài hơn. Một số tháng có rụng trứng, một số tháng lại không. Đây là một trong những triệu chứng ban đầu của thời kỳ tiền mãn kinh.
• Bốc hỏa: ¾ phụ nữ bị bốc hỏa trong thời gian tiền mãn kinh.
• Đổ mồ hôi đêm: Việc đổ mồ hôi đêm sẽ diễn ra thường xuyên.
• Khó ngủ: Bao gồm mất ngủ và gián đoạn giấc ngủ do đổ mồ hôi đêm. Hoặc do các nguyên nhân khác như lo lắng, ngưng thở khi ngủ,… 
• Nhức đầu: Việc thay đổi nội tiết có thể gây đau đầu và đau nửa đầu.
• Giảm ham muốn tình dục, khô và teo âm đạo: có thể làm cho việc quan hệ tình dục trở nên khó và gây đau.
• Tâm trạng thay đổi: lo lắng, trầm cảm dễ xảy ra ở giai đoạn này. 
• Tăng cân: Nhiều phụ nữ sẽ gặp vấn đề liên quan đến hình thể và cân nặng. Nguyên nhân được cho là do lối sống và do quá trình trao đổi chất.
• Lông mặt: Thay đổi nội tiết dẫn đến việc lông mặt xuất hiện nhiều trên gương mặt.

Nguyên nhân

Mãn kinh là một quá trình tự nhiên của cơ thể xảy ra cùng với sự lão hoá. Nó diễn ra khi buồng trứng bắt đầu sản xuất ít hormone sinh sản hơn. Tuy nhiên, thời kỳ mãn kinh cũng có thể xảy ra do phẫu thuật, ví dụ: do phải cắt bỏ tử cung bao gồm cả việc cắt bỏ buồng trứng.

Ngoài ra, phụ nữ cũng có thể mãn kinh sớm (xảy ra ở khoảng 5% phụ nữ dưới 45 tuổi) do ảnh hưởng từ các yếu tố khác như hút thuốc lá, hóa trị hoặc xạ trị vùng chậu, di truyền và một số là do bệnh (ví dụ: bệnh tuyến giáp hoặc viêm khớp dạng thấp).

Chuẩn đoán

Một người phụ nữ đến tuổi mãn kinh khi không có kinh nguyệt trong suốt một năm. Hiện nay có rất nhiều phương pháp xét nghiệm nội tiết tố để giúp biết một người phụ nữ có đang trong thời kỳ tiền mãn kinh hay không, bao gồm xét nghiệm nước bọt và FSH. Tuy nhiên thực tế đây vẫn không phải là cách đáng tin cậy để xác nhận tiền mãn kinh.

Thay vào đó, hãy đến gặp bác sĩ để được khám, tư vấn dựa trên các triệu chứng đang gặp phải. Bác sĩ sẽ xác nhận xem đó có phải là triệu chứng của tiền mãn kinh hay không.

Điều trị

Bởi vì triệu chứng của thời kỳ mãn kinh rất đa dạng nên việc điều trị cũng khá khó khăn. Thông thường các bác sĩ sẽ đề xuất phương pháp điều trị dựa vào từng triệu chứng của mỗi người.

Trong thời kỳ này cho đến khi được chuẩn đoán là mãn kinh, phụ nữ nên sử dụng các phương pháp tránh thai nếu không muốn mang thai.

Liệu pháp hormone: Dùng estrogen và proestin để giảm các triệu chứng mãn kinh. Estrogen có thể được dùng dưới dạng thuốc viên, miếng dán, gel hoặc thuốc xịt. Nó thường được khuyên dùng để điều trị các cơn bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm và khô âm đạo. Bổ sung estrogen cho cơ thể cũng làm giảm nguy cơ giảm nồng độ estrogen trong cơ thể và có lợi cho xương.

Liệu pháp estrogen âm đạo: Nếu teo âm đạo (khô và mỏng) là triệu chứng chính thì bác sĩ có thể đề nghị liệu pháp estrogen âm đạo, đó là estrogen được đưa vào âm đạo qua vòng, viên nén hoặc kem.

Thuốc: Một số loại thuốc như thuốc chống trầm cảm, có thể được dùng để giúp giảm bớt các cơn bốc hỏa.

Tránh các yếu tố kích thích: Caffeine, thức ăn cay, rượu và căng thẳng đều là những tác nhân phổ biến gây ra các cơn bốc hỏa. 

Xử lý theo từng triệu chứng cụ thể: nếu thấy có nhiều lông mới mọc ở cằm, thì có thể xem xét lựa chọn tẩy lông. Nếu bạn thường xuyên bị đau đầu, hãy trao đổi với bác sĩ về các loại thuốc giảm đau như NSAID. Nếu có vấn đề về giấc ngủ, nó cũng có thể là dấu hiệu của một số rối loạn tâm trạng, có thể được điều trị bằng cách tuân theo lịch trình ngủ đều đặn, phát triển thói quen thư giãn trước khi đi ngủ, hạn chế uống caffein và rượu.

Femarelle Recharge là sản phẩm dành cho phụ nữ ở thời kỳ mãn kinh. Femarelle Recharge giúp giảm các triệu chứng hay gặp ở phụ nữ giai đoạn mãn kinh như bốc hoả, đổ mồ hôi đêm, cải thiện ham muốn tình dục, cân bằng cảm xúc, giảm béo phì, tăng năng lượng cho cơ thể,… Sản phẩm được sản xuất bởi SE-CURE PHARMACEUTICALS LTD (Israel) và được phân phối ở thị trường Việt Nam bởi CÔNG TY CỔ PHẦN DƯỢC MEDPHARM.

Phòng ngừa 

Không gì có thể ngăn ngừa tiền mãn kinh hoặc mãn kinh bởi nó là một phần của quá trình lão hóa. Tuy nhiên vẫn có những cách để giúp hạn chế các triệu chứng của mãn kinh như ăn uống lành mạnh, tập luyện thể dục, không hút thuốc hay sử dụng các chất kích thích, khám sức khoẻ thường xuyên,…