Tâm trạng thay đổi thất thường ở phụ nữ kèm theo những triệu chứng khó chịu về thể chất khác như bốc hỏa, dễ đổ mồ hôi, khô âm đạo,… khi phụ nữ bước qua tuổi trung niên phần lớn là do ảnh hưởng của giai đoạn tiền mãn kinh.

Thay đổi tâm trạng thất thường là tình trạng các cảm xúc của bạn đột ngột thay đổi trong một khoảng thời gian. Đôi lúc, bạn biết được nguyên nhân cảm thấy vui vẻ hoặc buồn bã. Tuy nhiên, một số thời điểm bạn không thể biết chính xác tại sao mình có cảm xúc như vậy. Phụ nữ rất dễ gặp phải tình trạng này chủ yếu do ảnh hưởng bởi sự dao động nội tiết tố trong các khoảng thời gian hành kinh hoặc đi đến tuổi tiền mãn kinh.

Những nguyên nhân khiến tâm trạng thay đổi thất thường ở phụ nữ

Những thay đổi tâm trạng xảy ra là do có những yếu tố tác động làm thay đổi nồng độ của các chất dẫn truyền thần kinh. Các nguyên nhân có thể làm tâm trạng thay đổi thất thường ở phụ nữ gồm:

• Các giai đoạn có sự thay đổi về nồng độ hormone. Những giai đoạn mà thể chất có những thay đổi lớn, khiến nồng độ nội tiết tố dao động mạnh sẽ rất dễ gây ảnh hưởng đến tâm trạng. Với phụ nữ, những giai đoạn ấy bao gồm tuổi dậy thì, khi mang thai và sau sinh, giai đoạn tiền mãn kinh, mãn kinh.
• Các vấn đề sức khỏe, bệnh lý mắc phải. Tâm trạng cũng bị ảnh hưởng bởi các vấn đề sức khỏe hoặc bệnh lý khác như bệnh về não, đái tháo đường, đau nửa đầu, hội chứng tiền kinh nguyệt, thiếu ngủ, chấn thương sọ não.
• Tác dụng phụ của một số loại thuốc. Một số thành phần hoạt chất trong thuốc sử dụng đôi khi gây ra tác dụng phụ làm ảnh hưởng đến các chất dẫn truyền thần kinh, khiến tâm trạng lên xuống, vui buồn thất thường. Ví dụ như các thuốc tránh thai, liệu pháp hormone, corticosteroid, thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI).
• Ảnh hưởng từ vấn đề tâm thần – thần kinh. Các rối loạn tâm lý như trầm cảm, rối loạn lưỡng cực cũng khiến tâm trạng thay đổi thất thường. Một số vấn đề về sức khỏe tâm thần khác cũng làm ảnh hưởng đến cảm xúc, tâm trạng như rối loạn lo âu, rối loạn tăng động giảm chú ý, rối loạn ăn uống, rối loạn căng thẳng sau chấn thương, rối loạn nhân cách,…

Phụ nữ khi bắt đầu qua tuổi trung niên nếu không có vấn đề sức khỏe/ bệnh lý và không sử dụng thuốc thì khả năng lớn sự thay đổi tâm trạng thất thường là do ảnh hưởng của giai đoạn tiền mãn kinh.

Tuổi tiền mãn kinh, sự dao động hormone và tâm trạng lên xuống thất thường

Tiền mãn kinh là thời điểm có nguy cơ đặc biệt cho các rối loạn tâm trạng, dễ bị thay đổi tâm trạng thất thường hơn so với khi tới lúc mãn kinh hoặc hậu mãn kinh. Nhiều nghiên cứu đã kết luận rằng nguy cơ bị trầm cảm tăng lên trong giai đoạn tiền mãn kinh, mãn kinh. Khi đó, bạn sẽ có những biểu hiện như khóc nhiều, cảm thấy bản thân không có giá trị, thất vọng, mất hứng thú với những việc bình thường vẫn làm. Cùng với đó, các triệu chứng tiền mãn kinh khác cũng góp phần gây khó chịu trong người, gồm bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm, mất ngủ, khô âm đạo, tăng cân.

Sự dao động nội tiết tố (hormone) liên quan đến thời kỳ sinh sản (bao gồm kinh nguyệt, mang thai, sau sinh) và khi mãn kinh đều làm nguy cơ gặp các rối loạn về tâm trạng. Trong thời kỳ tiền mãn kinh, các nghiên cứu nhận thấy estrogen và progesterone là những hormone chính bị dao động và gây tác động đến serotonin cùng mạng lưới nơ-ron chịu trách nhiệm về tâm trạng ở người.

Tuy nhiên, mối liên hệ giữa giai đoạn tiền mãn kinh và thay đổi tâm tâm trạng thất thường thực sự phức tạp hơn nhiều, có vô số tác nhân có thế góp phần vào tình trạng này. Thay đổi về hormone, phản ứng viêm, chế độ ăn uống và những thay đổi về cấu trúc não bộ đều là những tác nhân tiềm ẩn gây ảnh hưởng đến tâm trạng.

Cách cải thiện tâm trạng, hạn chế vui buồn thất thường ở độ tuổi tiền mãn kinh

Để giữ trạng thái tinh thần tốt, hạn chế thay đổi tâm trạng thất thường khi bước vào độ tuổi tiền mãn kinh (thường là sau 35 tuổi) thi bạn nên cố gắng duy trì thói quen sống lành mạnh.

Ngủ ngon, nâng cao chất lượng giấc ngủ

Thiếu ngủ, ngủ không đủ giấc sẽ gây ra nhiều ảnh hưởng đến chức năng não bộ, khiến bạn gặp khó khăn trong việc đưa ra quyết định, xử lý vấn đề, kiểm soát cảm xúc và hành vi, ứng biến với những tình huống bất ngờ. Thiếu ngủ cũng có liên quan đến chứng trầm cảm và những hành vi tự làm hại bản thân.

Phụ nữ ở giai đoạn tiền mãn kinh có thể bị khó ngủ, chất lượng giấc ngủ bị giảm sút do ảnh hưởng từ các triệu chứng mãn kinh như bốc hỏa, đổ mồ hôi đêm do thiếu hụt estrogen. Các yếu tố này cộng hưởng lại sẽ khiến tâm trạng dễ thay đổi thất thường, cảm xúc dao động.

Do đó, bạn cần cố gắng hình thành thói quen ngủ cố định, tạo môi trường thoải mái để dễ đi vào giấc ngủ, ngủ sâu, đủ giấc. Những điều bạn cần lưu ý để ngủ ngon hơn gồm:

• Tránh xa máy tính, điện thoại hay các màn hình điện tử khác trong vòng 1 giờ trước khi ngủ.
• Tránh ăn quá no trước khi đi ngủ.
• Không uống trà, cà phê vào buổi chiều tối vì tác động của caffeine có thể kéo dài đến 8 tiếng sau khi uống.
• Giữ phòng ngủ yên tĩnh, nhiệt độ mát mẻ, ánh sáng dịu nhẹ hoặc tắt hết đèn.
• Cố gắng đi ngủ và thức dậy đúng giờ mỗi ngày để tạo thành nhịp sinh học cố định.

Thay đổi lối sống

Những thay đổi tích cực trong lối sống khiến tinh thần thoải mái, tạo cảm giác tận hưởng cuộc sống cũng sẽ giúp ích trong việc điều chỉnh tâm trạng tốt lên. Bạn có thể thử bất kỳ phương pháp nào cảm thấy phù hợp với sở thích cá nhân, chẳng hạn như:

• Tập thể dục
• Thiền
• Tập yoga
• Chơi nhạc cụ
• Viết nhật ký mỗi ngày
• Thử liệu pháp massage

Bên cạnh đó, đừng quên duy trì sức khỏe thể chất khỏe mạnh thông qua chế độ ăn uống bổ sung đầy đủ dưỡng chất cần thiết, uống đủ nước, bỏ hút thuốc lá, tránh sử dụng các chất kích thích. Sức khỏe thể chất và sức khỏe tinh thần luôn song hành, hỗ trợ lẫn nhau.

Tư vấn điều trị sự thay đổi tâm trạng thất thường với bác sĩ

Nếu gặp quá nhiều khó khăn trong việc kiểm soát cảm xúc, tâm trạng dù đã thử nhiều cách thức hỗ trợ khác nhau, bạn nên đến gặp bác sĩ để nhận được tư vấn phù hợp. Các chứng rối loạn tâm trạng không dễ để cải thiện nhanh chóng trong ngày một ngày hai mà cần có liệu trình điều trị, theo dõi và đánh giá bởi bác sĩ có chuyên môn.

Một số trường hợp bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc để chống trầm cảm hoặc rối loạn lo âu. Liệu pháp nhận thức – hành vi cũng có thể được đề xuất để giúp điều trị tình trạng lo âu, mất tâm trạng.

Với các dấu hiệu tiền mãn kinh khác đi kèm tâm trạng thay đổi thất thường do thiếu hụt hormone thì bạn có thể được đề nghị dùng liệu pháp thay thế hormone. Liệu pháp này giúp bổ sung nội tiết tố estrogen và progesteron dưới nhiều dạng dùng khác nhau. Tuy nhiên, một số trường hợp sẽ không phù hợp để dùng liệu pháp thay thế hormone vì các tác dụng phụ có thể xảy ra như nguy cơ ung thư vú, tăng sản nội mạc tử cung (u xơ tử cung), nguy cơ huyết khối,…

Sử dụng thực phẩm bảo vệ sức khỏe tiền mãn kinh Femarelle Rejuvenate

Một giải pháp khác phù hợp cho các phụ nữ đến tuổi tiền mãn kinh muốn cải thiện tình trạng thay đổi tâm trạng thất thường kèm với những triệu chứng mãn kinh khác là sử dụng Femarelle Rejuvenate. Đây là một sản phẩm chứa hoạt chất chính là một chất điều biến chọn lọc thụ thể estrogen từ thực vật (phyto-SERM) có tên DT56a với những đặc tính vượt trội:

• Vừa có tác dụng đồng vận estrogen trên các thụ thể ở xương, âm đạo giúp tái hoạt động tế bào xương, gia tăng mật độ khoáng xương và giảm tình trạng khô, teo âm đạo.
• Vừa có tác dụng đối kháng trên thụ thể estrogen ở mô vú, tử cung nên tránh được nguy cơ phát triển ung thư vú hay tăng sản nội mạc tử cung.
• Không làm thay đổi nồng độ nội tiết tố do cơ thể không nhận diện DT56a là hormone mà chỉ điều hướng tác động của hormone đến các mô đích cần thiết.
• Không có nguy cơ hình thành huyết khối ngay cả ở những phụ nữ bị rối loạn đông máu.

Tác dụng của DT56a đã được chứng minh trong hơn 20 nghiên cứu trên các tạp chí khoa học quốc tế và nhận được sự ủng hộ từ các chuyên gia trên thế giới. Với sản phẩm Femarelle Rejuvenate dành riêng cho phụ nữ tiền mãn kinh, trung bình từ 35 – 49 tuổi, thì thành phần hoạt chất còn có thêm chiết xuất cám hạt lanh, vitamin B2, vitamin B7 để góp phần chuyển hóa năng lượng, cải thiện chức năng hệ thần kinh, giúp giảm bớt sự thay đổi tâm trạng thất thường do dao động hormone. Sản phẩm giúp các phụ nữ trung niên có cảm giác yêu đời, tràn đầy sức sống, cải thiện tính khí ngay trong tháng đầu tiên sử dụng.

Thực phẩm bảo vệ sức khỏe Femarelle Rejuvenate có dạng viên nang, dùng với liều lượng 2 viên/ ngày với 1 viên vào buổi sáng và 1 viên vào buổi tối. Bạn có thể uống sản phẩm cùng với thức ăn hoặc không.

Nguồn tham khảo

1. Perimenopause and First-Onset Mood Disorders: A Closer Look https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8475932/ Ngày truy cập 19/01/2025
2. Mood Swings https://my.clevelandclinic.org/health/symptoms/mood-swings Ngày truy cập 19/01/2025
3. Mood Changes During Perimenopause Are Real. Here’s What to Know. https://www.acog.org/womens-health/experts-and-stories/the-latest/mood-changes-during-perimenopause-are-real-heres-what-to-know Ngày truy cập 19/01/2025
4. Things you can do – Menopause https://www.nhs.uk/conditions/menopause/things-you-can-do/ Ngày truy cập 19/01/2025